اجرای مهریه چقدر طول میکشد؟ (صفر تا صد مراحل و زمان)
اجرای مهریه چقدر طول میکشد
مدت زمان اجرای مهریه، بسته به روش انتخابی (اجرای ثبت یا دادگاه)، وجود یا عدم وجود اموال رسمی به نام زوج و همچنین وضعیت اعسار وی، متغیر است و عموماً از چند ماه تا بیش از دو سال به طول می انجامد. فرآیند مطالبه و وصول مهریه در ایران، یک مسیر حقوقی با جزئیات و مراحل مشخص است که آگاهی از آن برای بانوان و سایر افراد ذی نفع، جهت تصمیم گیری آگاهانه و مدیریت انتظارات، از اهمیت بالایی برخوردار است. پیچیدگی های قانونی و اداری، شناسایی اموال، و توانایی مالی زوج، همگی بر طولانی یا کوتاه شدن این فرآیند تأثیر مستقیم دارند.
این مقاله به منظور ارائه یک راهنمای جامع و کاربردی، به بررسی دقیق مدت زمان لازم برای اجرای مهریه از طرق مختلف، مراحل گام به گام هر روش، هزینه های مترتب بر آن، مدارک مورد نیاز و نکات حقوقی کلیدی می پردازد. هدف، شفاف سازی ابهامات موجود و توانمندسازی مخاطب برای طی کردن این مسیر حقوقی با آگاهی کامل است.
مفهوم و اهمیت مهریه در قانون و شرع
مهریه، مالی است که به موجب عقد نکاح، مرد مکلف به پرداخت آن به زن می شود و به محض انعقاد عقد، زن مالک آن می گردد. این حق مالی، نه تنها از منظر شرعی بلکه از دیدگاه قانونی نیز برای زوجه تضمین شده و یکی از ارکان اصلی عقد دائم محسوب می شود. ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران به صراحت بیان می دارد: زن می تواند تا مهر به او تسلیم نشده، از ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع نماید، مشروط بر اینکه مهر او حال باشد. این ماده، به حق حبس مهریه اشاره دارد که به زن این اختیار را می دهد تا پیش از دریافت مهریه، از تمکین خودداری کند.
انواع مهریه و تأثیر آن بر فرآیند اجرا
مهریه در نظام حقوقی ایران به دو دسته اصلی تقسیم می شود که شناخت آنها برای اجرای مهریه حائز اهمیت است:
- مهریه عندالمطالبه: این نوع مهریه، به محض وقوع عقد، قابل مطالبه از سوی زن است و مرد مکلف به پرداخت فوری آن است. اکثر مهریه ها از این نوع هستند و مدت زمان گرفتن مهریه عندالمطالبه معمولاً به سرعت عمل زوجه و وضعیت مالی زوج بستگی دارد.
- مهریه عندالاستطاعه: در این حالت، پرداخت مهریه منوط به توانایی مالی مرد است. زن برای مطالبه این نوع مهریه باید ابتدا استطاعت مالی زوج را در دادگاه اثبات کند که این موضوع می تواند مدت زمان مطالبه مهریه را طولانی تر کند.
همچنین، در برخی موارد، مهریه به صورت وجه المصالحه (در صورت توافق طرفین) تعیین می گردد که دارای قواعد خاص خود است. نحوه تعیین مهریه و نوع آن، مستقیماً بر انتخاب بهترین روش اجرای مهریه و مدت زمان لازم برای وصول آن تأثیرگذار خواهد بود.
روش های مطالبه و به اجرا گذاشتن مهریه (انتخاب بهترین مسیر)
برای مطالبه مهریه، دو مسیر اصلی قانونی در دسترس است: از طریق اداره اجرای ثبت و از طریق دادگاه خانواده. انتخاب روش صحیح، به طور چشمگیری بر مدت زمان اجرای مهریه و موفقیت آمیز بودن فرآیند تأثیر می گذارد.
الف) مطالبه مهریه از طریق اداره اجرای ثبت (بهترین و سریع ترین روش در صورت وجود سند رسمی و اموال)
این روش به عنوان یکی از سریع ترین روش های مطالبه مهریه شناخته می شود، به شرطی که عقدنامه به صورت رسمی ثبت شده باشد و زوج اموال دارای سند رسمی (نظیر ملک، خودرو، حساب بانکی) داشته باشد که قابل توقیف باشند. در این حالت، زن می تواند بدون نیاز به طرح دعوای حقوقی در دادگاه، مستقیماً برای وصول مهریه خود اقدام کند.
چه زمانی این روش مناسب است؟
این مسیر زمانی ایده آل است که:
- عقدنامه رسمی موجود باشد.
- زوجه از وجود اموال دارای سند رسمی (مانند سند ملکی، سند خودرو، حساب بانکی یا سهام) به نام زوج اطلاع داشته باشد و بتواند آن ها را معرفی کند.
- اموال مذکور در زمره مستثنیات دین قرار نگیرند.
مدت زمان گرفتن مهریه از طریق ثبت به طور کلی می تواند کوتاه تر از روش قضایی باشد.
مراحل گام به گام مطالبه مهریه از طریق ثبت
- مراجعه به دفترخانه محل عقد و درخواست صدور اجراییه: در این مرحله، زوجه یا وکیل قانونی وی با در دست داشتن اصل و کپی عقدنامه و مدارک شناسایی، به دفترخانه ازدواجی که عقد در آنجا ثبت شده مراجعه کرده و درخواست صدور اجراییه برای مهریه خود را مطرح می کند.
مدت زمان تقریبی: این مرحله معمولاً ۱ تا ۲ هفته به طول می انجامد.
- ارائه اجراییه به اداره اجرای ثبت اسناد و املاک: پس از صدور اجراییه توسط دفترخانه، باید آن را به همراه درخواست رسمی اجرای مهریه، به اداره اجرای ثبت اسناد و املاک محل اقامت زوج یا محل وقوع اموال وی، تحویل داد.
مدت زمان تقریبی: ۱ تا ۲ هفته برای انجام امور اداری و ثبت پرونده.
- ابلاغ اخطاریه ۱۰ روزه به زوج: اداره اجرای ثبت، اخطاریه ای برای زوج صادر می کند که به موجب آن، وی ۱۰ روز فرصت دارد تا مهریه را پرداخت کند یا اموالی را برای توقیف معرفی نماید. عدم اقدام در این مهلت، منجر به توقیف اموال وی خواهد شد.
مدت زمان تقریبی: ۱ تا ۲ هفته برای ابلاغ اخطاریه به زوج.
- معرفی اموال و درخواست توقیف: اگر زوج در مهلت ۱۰ روزه اقدام نکند، زوجه می تواند با معرفی اموال منقول و غیرمنقول (مانند خودرو، ملک، حساب بانکی، حقوق و مستمری، سهام) و درخواست توقیف آن ها، مراحل بعدی را پیگیری کند. اجرای ثبت پس از بررسی، دستور توقیف را صادر می کند.
مدت زمان تقریبی برای شناسایی و توقیف: ۲ تا ۴ ماه، بسته به پیچیدگی شناسایی اموال و همکاری مراجع مرتبط (بانک ها، اداره ثبت اسناد، راهنمایی و رانندگی).
- ارزیابی اموال توقیف شده توسط کارشناس رسمی: پس از توقیف اموال، برای تعیین ارزش آن ها، کارشناس رسمی دادگستری تعیین و اعزام می شود تا قیمت واقعی اموال را مشخص کند.
مدت زمان تقریبی: ۱ تا ۲ ماه.
- مزایده و فروش اموال توقیف شده و وصول مهریه: در صورتی که زوج همچنان مهریه را پرداخت نکند، اموال توقیف شده از طریق مزایده به فروش می رسند و مبلغ حاصل از فروش، پس از کسر هزینه های اجرایی، به زوجه پرداخت می شود.
مدت زمان تقریبی: ۲ تا ۴ ماه.
مدت زمان کلی تقریبی از طریق ثبت: با احتساب مراحل فوق و در صورت وجود اموال و پیگیری مستمر، اجرای مهریه از طریق ثبت می تواند حداقل ۶ ماه تا ۱ سال به طول بینجامد. البته این زمان بسته به همکاری زوج و عدم اعتراض وی به توقیف اموال، متغیر خواهد بود.
ب) مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده
این روش زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که زوجه نتواند از طریق اداره اجرای ثبت به نتیجه برسد، یا مهریه به صورت غیررسمی (مثلاً به عنوان شرط ضمن عقد) تعیین شده باشد، یا زوج هیچگونه مال دارای سند رسمی نداشته باشد. مطابق ماده ۱۱۳ قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، در حال حاضر، ابتدا باید به اداره ثبت مراجعه شود و پس از عدم حصول نتیجه از آن طریق، می توان به دادگاه مراجعه کرد.
چه زمانی این روش مناسب است؟
این مسیر در شرایط زیر مناسب است:
- عدم شناسایی اموال دارای سند رسمی از زوج.
- مهریه هایی که ثبت رسمی نشده اند (مانند مهریه های شرطی یا نامشخص).
- پس از عدم موفقیت در اجرای مهریه از طریق ثبت.
- زمانی که زوج ادعای اعسار (ناتوانی مالی) دارد و قصد تقسیط مهریه را دارد.
مدت زمان گرفتن مهریه از طریق دادگاه معمولاً طولانی تر از روش ثبت است.
مراحل گام به گام مطالبه مهریه از طریق دادگاه
- مراجعه اولیه به اداره ثبت برای استعلام اموال: مطابق قانون، ابتدا باید به اداره ثبت مراجعه کرد تا مشخص شود آیا زوج اموال قابل توقیف رسمی دارد یا خیر. اداره ثبت پس از بررسی، گواهی عدم شناسایی مال یا عدم کفایت اموال را صادر می کند.
مدت زمان تقریبی: ۲ تا ۴ ماه (تا صدور گواهی عدم مال).
- ثبت دادخواست مطالبه مهریه در دفاتر خدمات قضایی الکترونیک: پس از دریافت گواهی از اداره ثبت، زوجه باید با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی الکترونیک، دادخواست مطالبه مهریه را به همراه گواهی عدم شناسایی مال و سایر مدارک لازم (عقدنامه، شناسنامه و کارت ملی)، ثبت کند.
مدت زمان تقریبی: ۱ هفته.
- ارجاع پرونده به دادگاه صالح و تعیین وقت رسیدگی: دادخواست به دادگاه خانواده صلاحیت دار ارجاع داده شده و برای رسیدگی به پرونده، وقت جلسه تعیین می شود.
مدت زمان تقریبی: ۱ تا ۳ ماه.
- برگزاری جلسات دادگاه و صدور حکم: دادگاه با برگزاری جلسات رسیدگی، به اظهارات طرفین و ادله ارائه شده گوش داده و در نهایت اقدام به صدور حکم در خصوص مطالبه مهریه می کند.
مدت زمان تقریبی: ۳ تا ۶ ماه (با توجه به میانگین زمان رسیدگی قضایی).
- اعتراض به رأی (تجدیدنظر، فرجام خواهی، واخواهی) و قطعی شدن حکم: هر یک از طرفین که به رأی دادگاه بدوی اعتراض داشته باشند، می توانند در مهلت قانونی (معمولاً ۲۰ روز)، درخواست تجدیدنظر یا فرجام خواهی دهند. این مرحله می تواند به طور قابل توجهی مدت زمان اجرای مهریه را افزایش دهد.
مدت زمان تقریبی: ۳ تا ۹ ماه (در صورت اعتراض). در صورتی که زوج تقاضای اعسار نماید، رسیدگی به اعسار نیز به این مدت اضافه خواهد شد.
- درخواست صدور اجراییه از دادگاه و اجرای حکم: پس از قطعی شدن حکم، زوجه باید از دادگاه درخواست صدور اجراییه کند. سپس اجراییه به دایره اجرای احکام دادگستری ارسال می شود.
مدت زمان تقریبی: ۱ تا ۳ ماه.
- معرفی اموال یا تقاضای جلب (در صورت عدم پرداخت و عدم اثبات اعسار): در صورت عدم پرداخت مهریه و عدم اثبات اعسار از سوی زوج، زوجه می تواند اموال وی را معرفی کند یا تقاضای صدور حکم جلب (تا سقف ۱۱۰ سکه طلا یا معادل آن) را داشته باشد.
مدت زمان تقریبی: ۱ تا ۶ ماه.
مدت زمان کلی تقریبی از طریق دادگاه: فرآیند مطالبه مهریه از طریق دادگاه، با در نظر گرفتن تمامی مراحل و احتمال اعتراضات، می تواند حداقل ۱ سال تا ۲ سال و گاهی بیشتر (به ویژه در پرونده های پیچیده یا در صورت طرح اعسار و تجدیدنظرخواهی های متعدد) طول بکشد.
عوامل مؤثر بر طولانی شدن یا تسریع فرآیند اجرای مهریه
طول مدت اجرای مهریه به فاکتورهای متعددی بستگی دارد که شناخت آن ها به زوجه کمک می کند تا با دید واقع بینانه تری وارد این فرآیند شود. این عوامل می توانند هم به تسریع و هم به تأخیر در وصول مهریه منجر شوند.
- وجود یا عدم وجود اموال رسمی به نام زوج: مهم ترین عامل تعیین کننده مدت زمان گرفتن مهریه، وجود اموال رسمی و قابل شناسایی به نام زوج است. اگر زوج دارای اموال ثبتی (ملک، خودرو) یا حساب بانکی پر موجودی باشد، امکان توقیف و وصول مهریه از طریق اجرای ثبت به مراتب سریع تر خواهد بود. در غیر این صورت، پرونده به دادگاه ارجاع شده و زمان بیشتری را می طلبد.
- اعسار زوج و درخواست تقسیط مهریه: اگر زوج بتواند در دادگاه ثابت کند که توانایی پرداخت یکجای مهریه را ندارد (اعسار)، دادگاه اقدام به تقسیط مهریه می کند. رسیدگی به دعوای اعسار خود یک فرآیند جداگانه است که می تواند چند ماه به مدت زمان اعسار مهریه اضافه کند و پس از آن نیز، وصول کامل مهریه در اقساط بلندمدت انجام خواهد شد.
- مکان اقامت و محل وقوع عقد: تفاوت در حجم کاری شعبات اجرای ثبت و دادگاه ها در شهرهای مختلف می تواند بر مدت زمان رسیدگی تأثیرگذار باشد. همچنین، اگر محل اقامت زوج و دفترخانه ازدواج در شهرهای متفاوت باشند، فرآیندهای اداری ممکن است اندکی طولانی تر شوند.
- حجم کاری شعب اداره ثبت و دادگاه ها: شلوغی و تعداد پرونده های موجود در شعب رسیدگی کننده، یکی از عوامل مهم در تعیین زمان بندی است. در برخی ایام و مناطق، به دلیل حجم بالای پرونده ها، زمان رسیدگی به دعاوی ممکن است افزایش یابد.
- همکاری یا عدم همکاری زوج: همکاری زوج در پرداخت مهریه یا معرفی اموال، به طور چشمگیری روند را تسریع می کند. برعکس، مقاومت، پنهان سازی اموال یا طرح دعوای اعسار، می تواند مدت زمان اجرای مهریه را به طور قابل ملاحظه ای افزایش دهد.
- استفاده از وکیل متخصص: وکیل متخصص در امور خانواده و مهریه، با آگاهی کامل از رویه ها و قوانین، می تواند به سرعت بخشیدن فرآیند کمک کند. وکیل می تواند مدارک را به درستی آماده کند، مراحل را به نحو احسن پیگیری نماید و از بروز اشتباهات حقوقی که منجر به تأخیر می شوند، جلوگیری کند.
- تعداد سکه یا مبلغ مهریه: در مهریه هایی که تا ۱۱۰ سکه طلا (یا معادل آن) هستند، در صورت عدم پرداخت و عدم اثبات اعسار، امکان صدور حکم جلب زوج وجود دارد که می تواند اهرم فشاری برای پرداخت باشد. اما برای بیش از ۱۱۰ سکه، حکم جلب صادر نمی شود و مطالبه مازاد، صرفاً از طریق توقیف اموال امکان پذیر است.
- تامین خواسته (توقیف اموال قبل از صدور حکم): یکی از راهکارهای مهم برای جلوگیری از فرار از دین و انتقال اموال توسط زوج، درخواست تامین خواسته است. با این اقدام، زوجه می تواند قبل از صدور حکم قطعی، اموال زوج را توقیف کند و از دسترس خارج شدن آن ها جلوگیری نماید. این اقدام، امنیت وصول مهریه را افزایش داده و می تواند به تسریع نهایی فرآیند کمک کند.
هزینه های به اجرا گذاشتن مهریه (شفاف سازی گام به گام)
مطالبه مهریه با هزینه هایی همراه است که آگاهی از آن ها برای زوجه ضروری است. این هزینه ها بسته به روش انتخابی (ثبت یا دادگاه) و میزان مهریه متفاوت خواهند بود.
| نوع هزینه | جزئیات | میزان/تقریبی |
|---|---|---|
| هزینه اجرای ثبت | مربوط به مراحل اجرایی در اداره ثبت، درصدی از مبلغ مهریه (در زمان مطالبه). | ۵٪ از مبلغ مهریه (مهرالمسمی تا سقف ده میلیون ریال ۱.۵ درصد، مازاد بر آن ۰.۵ درصد. اما عموما در عمل ۵ درصد دریافت می شود.) |
| هزینه های دادرسی | مربوط به ثبت دادخواست در دادگاه (در صورت عدم موفقیت از طریق ثبت)، درصدی از مبلغ مهریه. | حدود ۳.۵٪ از مبلغ مهریه (برای دعاوی مالی تا سقف ۲۰۰ میلیون ریال، ۲.۵٪ و مازاد آن ۳.۵٪). این مبلغ در مراحل تجدیدنظر و فرجام خواهی نیز تکرار می شود. |
| هزینه کارشناسی اموال | در صورت توقیف اموال، برای تعیین ارزش آن ها توسط کارشناس رسمی. | بر اساس تعرفه کارشناسان رسمی دادگستری (متغیر). |
| هزینه عوارض دولتی و ثبت اجراییه | مبالغ جزئی برای تمبر و سایر هزینه های اداری. | مبالغ ثابت و جزئی. |
| هزینه وکیل | در صورت استفاده از وکیل متخصص برای پیگیری پرونده. | توافقی با وکیل (بسته به پیچیدگی پرونده و میزان مهریه). معمولاً درصدی از مبلغ مهریه است. |
| هزینه های جانبی | شامل هزینه استعلامات، کپی مدارک، هزینه ابلاغ و… | متغیر و جزئی. |
توصیه: لازم به ذکر است که هزینه وکیل مهریه، با اینکه در ابتدا به نظر می رسد بار مالی اضافه ای است، اما با تسریع فرآیند و جلوگیری از اشتباهات احتمالی، در نهایت می تواند به صرفه جویی در زمان و هزینه کلی کمک شایانی نماید. وکیل می تواند در مدیریت و کاهش برخی از این هزینه ها نیز نقش داشته باشد.
مدارک لازم برای به اجرا گذاشتن مهریه
برای شروع فرآیند مطالبه مهریه، جمع آوری مدارک لازم از اهمیت بالایی برخوردار است. عدم ارائه کامل مدارک می تواند به تأخیر در روند رسیدگی منجر شود. مدارک اصلی مورد نیاز به شرح زیر است:
- اصل و کپی عقدنامه: این مهم ترین مدرک است که اثبات کننده رابطه زوجیت و میزان مهریه توافق شده است.
- اصل و کپی شناسنامه زوجه: برای احراز هویت متقاضی مهریه.
- اصل و کپی کارت ملی زوجه: تکمیل کننده فرآیند احراز هویت.
- در صورت اطلاع، مشخصات اموال زوج: اگر زوجه از وجود اموال مشخص (ملک، خودرو، حساب بانکی) به نام زوج اطلاع دارد، ارائه اطلاعات دقیق آن ها (مانند پلاک ثبتی ملک، شماره پلاک خودرو، شماره حساب بانکی) به اداره اجرای ثبت یا دادگاه، می تواند فرآیند توقیف اموال را بسیار تسریع کند.
- وکالتنامه وکیل (در صورت داشتن وکیل): اگر زوجه از طریق وکیل اقدام می کند، ارائه وکالتنامه رسمی ضروری است.
- گواهی عدم شناسایی مال (فقط برای مراجعه به دادگاه): در صورتی که زوجه قبلاً از طریق اجرای ثبت اقدام کرده و اداره ثبت گواهی عدم شناسایی مال یا عدم کفایت اموال را صادر کرده باشد، ارائه این گواهی برای ثبت دادخواست در دادگاه لازم است.
مهریه های قابل اجرا گذاشتن: چه شرایطی لازم است؟
مهریه برای اینکه از طریق مراجع قانونی قابل مطالبه و وصول باشد، باید دارای شرایط مشخص و روشنی باشد. این شرایط عمدتاً بر پایه شفافیت و قابلیت شناسایی مهر استوارند.
از جمله مهمترین شرایط اجرای مهریه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- معلوم بودن: میزان و نوع مهر باید به طور دقیق و روشن در عقدنامه قید شده باشد. به عنوان مثال، اگر مهریه ۱۰۰ سکه تمام بهار آزادی باشد، کاملاً معلوم است.
- معین بودن: مهریه باید از نظر اوصاف و خصوصیات معین باشد، به گونه ای که ابهامی در خصوص آن وجود نداشته باشد.
- مقبوض التسلیم بودن: مهر باید چیزی باشد که قابلیت مالکیت و تسلیم را داشته باشد. مثلاً تعیین یک ستاره از آسمان به عنوان مهر، فاقد این شرط است.
- مالیت داشتن: مهر باید ارزش مالی و اقتصادی داشته باشد.
مهریه هایی که از طریق اجرای ثبت قابل مطالبه نیستند!
برخی از انواع مهریه، به دلیل ماهیت یا نحوه تعیین، قابلیت صدور اجراییه از طریق اداره ثبت را ندارند و زوجه برای مطالبه آن ها باید مستقیماً به دادگاه مراجعه کند:
- مهریه نامشخص و مبهم: اگر مهریه به صورت مبهم (مثلاً مقداری از اموال، یکی از خانه ها بدون تعیین مشخصات) یا به گونه ای که قابلیت تعیین قطعی نداشته باشد، تعیین شده باشد، اجرای ثبت از صدور اجراییه خودداری می کند.
- مهریه شرطی ضمن عقد: اگر مهریه به صورت شرط ضمن عقد نکاح باشد و نه به صورت مهرالمسمی اصلی، و یا جنبه شرط داشته باشد (مانند نصف دارایی موجود مرد در زمان طلاق که نیاز به اثبات دارد)، اجرای ثبت آن را نمی پذیرد و مطالبه مهریه از طریق دادگاه لازم است.
- مهریه عندالاستطاعه: با اینکه این مهریه در عقدنامه ثبت می شود، اما چون پرداخت آن منوط به اثبات استطاعت مالی زوج است، مستقیماً از طریق اجرای ثبت قابل پیگیری نیست و ابتدا باید در دادگاه استطاعت زوج اثبات شود.
نکات حقوقی مهم و کاربردی
آگاهی از برخی نکات حقوقی می تواند در فرآیند اجرای مهریه برای زوجه بسیار راهگشا باشد و به وی کمک کند تا از حقوق خود به بهترین نحو دفاع کند و از چالش های احتمالی بکاهد.
- مفهوم مستثنیات دین (چه اموالی قابل توقیف نیستند؟): بر اساس قانون، برخی از اموال زوج، حتی در صورت مطالبه مهریه، قابل توقیف نیستند. این اموال شامل منزل مسکونی که برای سکونت زوج و افراد تحت تکفل وی ضروری است، اثاثیه ضروری زندگی، ابزار کار، و مقداری از وجه نقد لازم برای امرار معاش است. شناخت مستثنیات دین به زوجه کمک می کند تا از معرفی اموال غیرقابل توقیف پرهیز کند و زمان خود را بیهوده تلف نکند.
- اهمیت تامین خواسته برای جلوگیری از فرار از دین: اگر زوجه نگران است که زوج پس از مطالبه مهریه، اموال خود را به نام دیگران منتقل کند تا از پرداخت مهر فرار کند، می تواند قبل از صدور حکم نهایی، درخواست تامین خواسته از دادگاه کند. با صدور قرار تامین خواسته، اموال معرفی شده از سوی زوجه توقیف موقت می شوند و زوج تا پایان رسیدگی و وصول مهریه، قادر به انتقال یا فروش آن ها نخواهد بود. این اقدام، نقش بسیار مهمی در حفظ حقوق زوجه دارد.
- تأثیر حکم جلب در صورت عدم پرداخت و عدم اعسار (تا سقف ۱۱۰ سکه): مطابق قانون، در صورتی که مهریه تا ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی (یا معادل آن) باشد و زوج با وجود توانایی مالی از پرداخت آن خودداری کند و یا اعسار خود را اثبات ننماید، زوجه می تواند از دادگاه درخواست صدور حکم جلب وی را داشته باشد. این حکم جلب، ابزار فشار مؤثری برای واداشتن زوج به پرداخت مهریه است. برای مهریه های بالاتر از ۱۱۰ سکه، تنها امکان توقیف اموال وجود دارد و حکم جلب صادر نمی شود.
- مشاوره حقوقی با وکیل متخصص: چرا ضروری است؟ فرآیند اجرای مهریه، با توجه به پیچیدگی های قانونی، رویه های قضایی و اداری، و نیز جنبه های عاطفی و مالی آن، می تواند بسیار دشوار و زمان بر باشد. استفاده از خدمات یک وکیل متخصص مهریه، به دلایل زیر ضروری است:
- تسریع در پرونده: وکیل با آگاهی از مسیرهای قانونی و اداری، می تواند پرونده را به سرعت و بدون تأخیرهای غیرضروری پیگیری کند.
- حفاظت از حقوق زوجه: وکیل می تواند از تضییع حقوق زوجه جلوگیری کرده و بهترین راهکارها را برای وصول مهریه پیشنهاد دهد.
- مدیریت هزینه ها: وکیل می تواند در مدیریت بهینه هزینه های حقوقی و دادرسی نیز کمک کند.
- مشاوره تخصصی: برای پاسخ به سوالات پیچیده و اتخاذ تصمیمات مهم در طول پرونده، مشاوره با وکیل ضروری است.
سوالات متداول
آیا می توان قسمتی از مهریه را به اجرا گذاشت؟
بله، زوجه می تواند هر میزان از مهریه خود را که مایل است، به اجرا بگذارد. قانونگذار هیچ محدودیتی در این زمینه ایجاد نکرده است و شما می توانید صرفاً برای وصول بخشی از مهریه، اقدام قانونی انجام دهید.
اجرای مهریه از خارج از کشور چگونه است؟
اگر زوجه در خارج از کشور اقامت دارد و قصد مطالبه مهریه را دارد، می تواند از طریق وکیل دادگستری در ایران اقدام کند. ابتدا باید وکالتنامه رسمی را در کنسولگری یا سفارت ایران در کشور محل اقامت خود تنظیم و تأیید کند، سپس وکیل با در دست داشتن این وکالتنامه و سایر مدارک، مراحل اجرای مهریه را در ایران پیگیری خواهد کرد.
اگر مرد اموالی به نام خود نداشته باشد، چطور می توان مهریه را گرفت؟
در صورتی که زوج هیچگونه مال منقول یا غیرمنقول قابل توقیف به نام خود نداشته باشد، زوجه می تواند دادخواست مطالبه مهریه را به دادگاه خانواده ارائه دهد. پس از صدور حکم به نفع زوجه، اگر زوج توانایی پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد، می تواند درخواست اعسار و تقسیط مهریه را مطرح کند. در این صورت، مهریه به صورت اقساطی (معمولاً ماهیانه) پرداخت خواهد شد. همچنین، تا سقف ۱۱۰ سکه، در صورت عدم پرداخت اقساط و عدم اثبات اعسار، امکان صدور حکم جلب وجود دارد.
آیا حقوق بازنشستگی مرد قابل توقیف است؟
بله، حقوق بازنشستگی یا حقوق و مزایای کارمندان نیز می تواند برای وصول مهریه توقیف شود. میزان توقیف بسته به این که زوج دارای فرزند تحت تکفل باشد یا خیر، متفاوت است. اگر زوج دارای فرزند نباشد، یک سوم (۱/۳) و اگر دارای فرزند تحت تکفل باشد، یک چهارم (۱/۴) حقوق وی قابل توقیف است.
در صورت فوت زوج، مهریه چگونه قابل مطالبه است؟
در صورت فوت زوج، مهریه از ترکه (اموال به جا مانده) وی قابل مطالبه است. زوجه در این حالت باید دادخواست مطالبه مهریه را علیه وراث متوفی و به طرفیت ترکه، در دادگاه خانواده ثبت کند. مهریه جزء دیون ممتاز محسوب می شود و قبل از تقسیم ارث بین ورثه، باید از ترکه متوفی پرداخت شود.
توقیف پلاک خودرو، سند ملک، حساب بانکی چقدر طول می کشد؟
زمان توقیف اموال بستگی به نوع مال و سرعت عمل اداره مربوطه دارد:
- توقیف پلاک خودرو: معمولاً پس از صدور دستور توقیف توسط اجرای ثبت یا دادگاه، استعلام از پلیس راهور و توقیف پلاک، چند هفته تا ۱ ماه به طول می انجامد.
- توقیف سند ملک: پس از دستور توقیف، مکاتبه با اداره ثبت اسناد و املاک و اعمال توقیف بر سند ملک، معمولاً ۱ تا ۲ ماه زمان می برد.
- توقیف حساب بانکی: این فرآیند معمولاً سریع تر است. پس از صدور دستور توقیف، با استعلام از بانک مرکزی و ابلاغ به بانک های عامل، حساب در عرض چند روز تا ۱ هفته مسدود می شود.
اگر دفترخانه ازدواج برچیده شده باشد، چه باید کرد؟
در صورتی که دفترخانه ازدواجی که عقد در آنجا ثبت شده، برچیده شده باشد، نگران نباشید. هر دفترخانه ازدواج دارای یک دفتر بایگانی مرکزی است. شما می توانید با مراجعه به کانون سردفتران ازدواج و طلاق، از کفیل یا جانشین آن دفترخانه مطلع شوید و با مراجعه به ایشان، درخواست صدور اجراییه مهریه را مطرح کنید. تمامی سوابق و اسناد ازدواج شما در دفاتر جانشین نگهداری می شود.
نتیجه گیری
اجرای مهریه، فرآیندی است که مدت زمان آن به عوامل متعددی از جمله انتخاب روش (ثبت یا دادگاه)، وجود اموال به نام زوج، وضعیت اعسار وی و میزان همکاری طرفین بستگی دارد. هیچ زمان قطعی و یکسانی برای تمامی پرونده ها نمی توان تعیین کرد؛ اما با آگاهی از مراحل قانونی و نکات حقوقی، می توان این مسیر را به نحو مؤثرتری طی کرد.
شناخت تفاوت های روش اجرای مهریه از طریق ثبت و دادگاه و انتخاب بهترین مسیر متناسب با شرایط، همراه با پیگیری مستمر و در صورت لزوم، بهره گیری از مشاوره و خدمات وکیل متخصص مهریه، نقش حیاتی در تسریع فرآیند و وصول مهریه خواهد داشت. توصیه اکید می شود که پیش از هر اقدامی، با یک متخصص حقوقی مشورت نمایید تا با راهنمایی های دقیق و کاربردی، از حقوق خود به نحو کامل دفاع کنید و فرآیند را با کمترین چالش به پایان برسانید.