بانک جامع فرونشست زمین در کشور تهیه شد/16 کلانشهر و 800 شهر درگیر پدیده فرونشست

تحریریه سایت آخرین به روز رسانی: 09/03/1403

خواندن این مطلب 3 دقیقه زمان میبرد

رییس اداره ترازیابی دقیق و تداخل سنجی راداری سازمان نقشه برداری کشور از تهیه بانک جامع فرونشست زمین در کشور خبر داد و گفت: دامنه فرونشست زمین به 16 کلانشهر کشور نفوذ کرده است و 800 شهر کشور در پهنه فرونشست زمین قرار دارند.

به گزارش آژیراک معصومه آمیغ پی امروز در وبینار عوامل موثر بر فرونشست زمین در ایران که در پژوهشکده سوانح طبیعی برگزار شد، کمبود آب را یک بحران جهانی دانست که در ایران این پدیده در برخی از استان ها به حد بحران رسیده است، گفت: فرونشست ناشی از پدیده تغییر اقلیم است که تغییر اقلیم نیز حاصل از عدم سازگاری انسان با محیط زیست است که خود را با خشکسالی و وقوع سیلاب ها نشان می دهد.

وی با بیان اینکه ایران رتبه پنجم را در شاخص کم آبی دارد، اظهار کرد: به دلیل شرایط خشکسالی، فشار زیادی به آب های زیر زمینی وارد شد.

آمیغ پی انتشار اولین گزارش های مربوط به فرونشست زمین را مربوط به سال 1997 در کالیفرنیا ذکر کرد و یادآور شد: دلیل این فرونشست در کالیفرنیا، توسعه فعالیت های کشاورزی و استفاده از موتور پمپ ها برای استخراج آب های زیر زمینی بوده است که با مدیریت آب های زیر زمینی اقدام به کنترل این پدیده شد.

رییس اداره ترازیابی دقیق و تداخل سنجی راداری سازمان نقشه برداری کشور، ایران را منطقه ای واقع شده در کمربند خشک و نیمه خشک زمین توصیف کرد و ادامه داد: بخش زیادی از کشور در اقلیم خشک و نیمه خشک قرار دارد و پیشینیان خود را با شرایط خشک سازگار کرده بودند، ولی با صنعتی شدن کشور، نشانه هایی از ناسازگاری ما با اقلیم خشک وجود دارد.

وی اضافه کرد: از این رو در حال حاضر 70 درصد از دشت های کشور در محدود دشت های ممنوعه، 17 درصد از دشت ها فاقد پتانسیل و 13 درصد دشت ها آزاد هستند، ولی بررسی های اخیر ما نشان می دهد 13 درصد دشت ها آزاد هستند که از این میزان بخشی از دشت های آزاد تحت تاثیر فرونشست قرار دارند.

آمیغ پی، بدترین مخاطره فرونشست زمین را تهدید امنیت غذایی دانست و در این باره توضیح داد: فرونشست زمین موجب از بین رفتن تخلخل خاک شده و به سرعت اراضی کشاورزی را رو به نابودی می کشاند؛ نمونه آن دشت ورامین است که برخی از اراضی غیر قابل کشت شده اند.

رییس اداره ترازیابی دقیق و تداخل سنجی راداری سازمان نقشه برداری کشور، شور شدن آب های زیر زمینی، ایجاد فروچاله ها و گسست سطحی را از دیگر عوارض فرونشست زمین نام برد و خاطر نشان کرد: ایجاد فروچاله ها موجب جمع شدن آب های باران و در نهایت موجب بروز سیل خواهد شد و نمونه این پدیده در دشت گلستان است که از یک سو با بحران کم آبی مواجه است و از سوی دیگر دچار سیلاب های شدید می شود.

وی گام نخست در کنترل فرونشست زمین را شناسایی مناطق گرفتار این پدیده عنوان کرد و گفت: در این راستا اقدام به تهیه بانک جامع فرونشست زمین کردیم. قدیمی ترین نقشه های فرونشست زمین مربوط به اوایل دهه 80 است که در آن زمان از سوی سازمان نقشه برداری کشور تهیه و هشدارهای لازم ارایه شد.

وی با بیان اینکه در آن زمان فرونشست زمین در 44 منطقه به صورت کمی اندازه گیری شد، اضافه کرد: علاوه بر آن ایستگاه های دایمی ژیودینامیک هستند که شامل 130 ایستگاه در سراسر کشور می شود و از بعد از زلزله بم از این ایستگاه ها در راستای بررسی رفتار زمین مورد بهره برداری قرار گرفت.

آمیغ پی ادامه داد: 16 ایستگاه دایمی ژیودینامیک در مولفه z روند افت سطح زمین را شاهد هستیم که این افت زمین در دشت گرگان، فرودگاه امام خمینی(ره)، دشت مشهد، طوس و در رفسنجان در دشت بهرمان شاهد هستیم.

وی تاکید کرد: در این مطالعات 254 منطقه فرونشست احصاء شد و در 25 درصد فرونشست ها نرخ فرونشست بیش از 10 سانتی متر در سال را شاهد هستیم. این مناطق، جزء مناطق بحرانی هستند و نیاز به توجه بیشتری دارند.

رییس اداره ترازیابی دقیق و تداخل سنجی راداری سازمان نقشه برداری کشور، استان های سمنان، قزوین، تهران، البرز، خراسان رضوی و کرمان را از استان های بحرانی از نظر فرونشست زمین نام برد و یادآور شد: بررسی ما نشان داده که دشت بهرمان رفسنجان نرخ فرونشست 42 سانتی متر را تجربه می کند که به عنوان فاجعه جهانی می توان از آن یاد کرد.

وی اضافه کرد: علاوه بر آن دامنه فرونشست زمین به 16 کلانشهر کشور نفوذ کرده است و 800 شهر کشور در پهنه فرونشست زمین قرار دارند.

آمیغ پی در نظر گرفتن نقشه فرونشست در برنامه های گسترش شهری، طرح فاضلاب شهری و مترو، ممانعت از گسترش پهنه های کشاورزی در مناطق فرونشست، مدیریت منابع آب، اصلاح الگوی کشت، اصلاح روش های آبیاری و اجرای طرح های آبخیزداری را از روش های جلوگیری از فرونشست بیشتر در کشور نام برد.

پایان خبر آژیراک