خلاصه کتاب خلاقیت (آموزش خلاق – تفکر خلاق) ( نویسنده زهزه همراز )

کتاب خلاقیت (آموزش خلاق – تفکر خلاق) اثر زهره همراز، اثری عمیق و تحلیلی در حوزه خلاقیت است که بیش از تمرکز بر تکنیک های عملی، به جنبه های فلسفی، اجتماعی و بنیادین این پدیده می پردازد. این کتاب با رویکردی متفاوت، خلاقیت را در بستر آموزش و جامعه مورد بررسی قرار می دهد و پاسخی جامع به این نیاز فزاینده در دنیای امروز ارائه می دهد.

در دنیای امروز، که با تغییرات پرشتاب و نیازهای پیچیده مواجه هستیم، خلاقیت به عنوان یک مهارت اساسی و عاملی حیاتی برای بقا و پیشرفت شناخته می شود. چه در سطح فردی، چه در ابعاد اجتماعی و اقتصادی، توانایی اندیشیدن خلاقانه و یافتن راه حل های نوآورانه، کلید موفقیت محسوب می شود. از همین رو، فهم عمیق این پدیده و چگونگی پرورش آن از اهمیت بالایی برخوردار است. کتاب خلاقیت (آموزش خلاق – تفکر خلاق) نوشته زهره همراز، از معدود آثاری است که به جای ارائه راهکارهای صرفاً عملی، به ریشه های نظری و بسترهای اجتماعی خلاقیت می پردازد. این اثر، نه تنها برای پژوهشگران و متخصصان حوزه علوم تربیتی و روانشناسی، بلکه برای معلمان، والدین و حتی مدیران، منبعی ارزشمند برای درک دیدگاه های متفاوت درباره خلاقیت و نحوه تعامل جامعه با آن به شمار می رود. رویکرد کتاب، بر خلاف بسیاری از آثار مشابه، بر این نکته تأکید دارد که خلاقیت صرفاً یک ویژگی فردی نیست، بلکه پدیده ای است که در تعاملات اجتماعی، فرهنگی و آموزشی شکل می گیرد و توسعه می یابد.

مبانی و تعاریف خلاقیت: بررسی فصول اول تا چهارم کتاب

فصول ابتدایی کتاب خلاقیت (آموزش خلاق – تفکر خلاق) بنیادهای نظری لازم برای درک عمیق خلاقیت را پی ریزی می کنند. زهره همراز با نگاهی جامع، به اهمیت این مفهوم در قرن بیست و یکم می پردازد و تاکید می کند که در دنیای رقابتی امروز، کشورها و جوامعی که توانایی به کارگیری خلاقیت و نوآوری را دارند، از مزیت های بالاتری برخوردار خواهند بود. این بخش ها، خواننده را با ضرورت پرداختن به خلاقیت آشنا می سازند و اهمیت یادگیری و آموزش خلاق را برجسته می کنند.

مقدمه ای بر جهان خلاقیت و ضرورت آن در قرن ۲۱

در آغاز کتاب، نویسنده به یک واقعیت غیرقابل انکار اشاره می کند: اهمیت فزاینده خلاقیت در عصر حاضر. قرن بیست و یکم، قرن سرعت، تغییر و اطلاعات است. در چنین فضایی، توانایی سازگاری، حل مسائل پیچیده و خلق ایده های نو، از اهمیت حیاتی برخوردار است. همراز در این بخش استدلال می کند که بهره گیری درست از علم و تکنولوژی و به تبع آن، ظهور خلاقیت در حیطه های مختلف، مستقیماً به افزایش کارایی و منافع بیشتر در تمام زمینه ها منجر می شود. او تأکید می کند که دولت ها و جوامع، بدون سرمایه گذاری بر روی خلاقیت، قادر به رقابت در بازار جهانی و ارتقای سطح رفاه عمومی نخواهند بود. این مقدمه، زمینه ای برای درک فلسفه کلی کتاب فراهم می کند که خلاقیت را نه یک لوکس، بلکه یک ضرورت برای توسعه ملی و اجتماعی می داند.

یادگیری و آموزش خلاق: فراتر از حفظیات

همراز در این فصل، به مفهوم آموزش خلاق می پردازد و آن را فراتر از شیوه های سنتی آموزشی که بر حفظیات و تکرار صرف تأکید دارند، تعریف می کند. او بیان می کند که آموزش خلاق، رویکردی است که به پرورش تفکر واگرا، حل مسئله، پرسشگری و تشویق به آزمون و خطا می پردازد. در چنین سیستمی، دانش آموزان به جای گیرندگان منفعل اطلاعات، به مشارکت کنندگان فعال در فرآیند یادگیری تبدیل می شوند. نویسنده معتقد است که ریشه های خلاقیت در هر فردی وجود دارد و وظیفه نظام آموزشی، شناسایی و پرورش این پتانسیل های ذاتی است. این بخش، نقشه راهی برای مربیان و والدینی ارائه می دهد که به دنبال ایجاد محیطی مساعد برای شکوفایی استعدادهای خلاقانه هستند.

خلاقیت از دیدگاه های مختلف: روانشناسی، جامعه شناسی، فلسفه

کتاب در این بخش، خواننده را به سفری در تاریخ اندیشه خلاقیت می برد و دیدگاه های متنوعی از حوزه های مختلف علمی را مرور می کند. همراز به دیدگاه های روانشناسانی چون گیلفورد، تورنس و استرنبرگ اشاره می کند که خلاقیت را به عنوان یک ویژگی شخصیتی، یک فرآیند ذهنی یا ترکیبی از هر دو تعریف کرده اند. از سوی دیگر، به ابعاد جامعه شناختی خلاقیت نیز می پردازد و نشان می دهد که چگونه ساختارهای اجتماعی، فرهنگ و نهادها می توانند بر بروز یا سرکوب خلاقیت تأثیر بگذارند. همچنین، اشاراتی به دیدگاه های فلسفی درباره ماهیت خلاقیت و ارتباط آن با هستی و معرفت وجود دارد. این مرور جامع، به خواننده کمک می کند تا درک کند که خلاقیت پدیده ای چندوجهی است که نمی توان آن را به یک تعریف واحد یا یک دیدگاه خاص محدود کرد.

تعریف جامع خلاقیت از منظر زهره همراز

پس از بررسی دیدگاه های مختلف، زهره همراز به ارائه تعریف جامع خود از خلاقیت می پردازد. این تعریف نه تنها حاصل جمع بندی دیدگاه های پیشین است، بلکه با نگاهی منحصر به فرد به ابعاد اجتماعی و آموزشی آن گره خورده است. از منظر همراز، خلاقیت صرفاً تولید یک ایده نو نیست، بلکه توانایی دیدن مسائل از زوایای جدید، برقراری ارتباط بین مفاهیم ظاهراً نامرتبط، و ارائه راه حل هایی است که هم نوآورانه باشند و هم ارزشمند. این تعریف، بر جنبه های فرآیندی و محیطی خلاقیت تأکید دارد و نشان می دهد که چگونه خلاقیت یک توانایی ذاتی است که با آموزش صحیح و در محیطی مناسب می تواند شکوفا شود. او بر این باور است که خلاقیت یک مفهوم پویا و سیال است که در طول زمان و در بستر تجربیات فردی و جمعی توسعه می یابد.

آیا خلاقیت قابل آموزش است؟ روندی گام به گام در کتاب خلاقیت (فصول ۵ تا ۷)

یکی از پرسش های اساسی در حوزه خلاقیت، همواره این بوده است که آیا این ویژگی ذاتی است یا قابل پرورش؟ فصول میانی کتاب خلاقیت (آموزش خلاق – تفکر خلاق) به این پرسش محوری می پردازند و با ارائه استدلال ها و تحلیل های عمیق، به پاسخ آن نزدیک می شوند. زهره همراز در این بخش ها، خلاقیت را نه به عنوان یک صفت ثابت، بلکه به مثابه یک روند پویا و قابل توسعه معرفی می کند که با شناخت مراحل آن و فراهم آوردن بستر مناسب، می توان به پرورش آن پرداخت.

پاسخ کتاب به یک پرسش بنیادین: آموزش پذیری خلاقیت

همراز با قاطعیت به این پرسش پاسخ می دهد که بله، خلاقیت قابل آموزش است. او استدلال می کند که اگرچه برخی افراد ممکن است به طور طبیعی مستعدتر باشند، اما خلاقیت یک مهارت است که می توان آن را تقویت و پرورش داد. این آموزش البته به معنای آموزش تکنیک های صلب و محدود نیست، بلکه به معنای ایجاد فضایی برای تفکر آزاد، تشویق به پرسشگری، فراهم آوردن فرصت هایی برای آزمون و خطا، و تقویت مهارت های حل مسئله است. نویسنده با این دیدگاه، باورهای قدیمی مبنی بر ذاتی بودن صرف خلاقیت را به چالش می کشد و راه را برای مداخلات آموزشی و پرورشی هدفمند باز می کند. او تأکید می کند که تمامی انسان ها با درجاتی از خلاقیت به دنیا می آیند و می توانند در مسیر رشد آن گام بردارند.

همراز معتقد است که خلاقیت، بیش از آنکه مجموعه ای از تکنیک های عملی باشد، یک طرز فکر، یک نگرش به جهان و یک رویکرد به حل مسائل است که در بستر مناسب قابلیت رشد و شکوفایی دارد.

خلاقیت به مثابه یک روند پویا: درک مراحل خلق

در این بخش، همراز به بررسی خلاقیت به عنوان یک فرآیند یا روند می پردازد. او مراحل مختلفی را که یک ایده خلاق از پیدایش تا بلوغ طی می کند، شرح می دهد. این مراحل ممکن است شامل آماده سازی (جمع آوری اطلاعات)، نهفتگی (اندوزش ناخودآگاه)، الهام (لحظه ظهور ایده) و اعتبارسنجی (بررسی و تکمیل ایده) باشند. نویسنده تاکید می کند که شناخت این مراحل، هم به افراد در فرآیند خلق کمک می کند و هم به مربیان و محیط های آموزشی در طراحی برنامه هایی که این روند طبیعی را تسهیل می کنند. درک این نکته که خلاقیت یک فرآیند گام به گام است، از فشار بر افراد برای خلق ناگهانی و بی مقدمه می کاهد و به آن ها امکان می دهد با صبر و مداومت، به ایده های نو دست یابند.

نقش دانش و اطلاعات گذشته در بستر خلاقیت

یکی از باورهای اشتباه رایج این است که خلاقیت نیازی به دانش پیشین ندارد و صرفاً از یک ذهن خالی به وجود می آید. همراز این دیدگاه را رد می کند و بر نقش حیاتی اطلاعات و دانش گذشته در فرآیند خلاقیت تأکید می ورزد. او بیان می کند که خلاقیت واقعی، اغلب از ترکیب و بازآرایی اطلاعات موجود به شیوه ای نو پدید می آید. دانش پایه، همانند مواد اولیه است که ذهن خلاق با آن ها کار می کند. هرچه فرد دانش عمیق تر و گسترده تری در یک حوزه داشته باشد، توانایی او برای دیدن ارتباطات جدید و خلق ایده های نو نیز افزایش می یابد. این بخش به اهمیت یادگیری مستمر و گسترش دایره دانش به عنوان بستری برای شکوفایی خلاقیت اشاره دارد.

موانع و عوامل موثر بر رشد خلاقیت: تحلیل فصول هشتم و نهم

کتاب خلاقیت (آموزش خلاق – تفکر خلاق) تنها به تعریف و توصیف خلاقیت بسنده نمی کند، بلکه با دقت به عواملی که می توانند مانع رشد آن شوند و همچنین محرک هایی که به شکوفایی آن کمک می کنند، می پردازد. زهره همراز در فصول هشتم و نهم، با دیدگاهی انتقادی به موانع موجود در جامعه و سیستم آموزشی می نگرد و همزمان، راهکارهایی برای تقویت عوامل مثبت ارائه می دهد. این تحلیل، نه تنها برای افراد، بلکه برای نهادها و سازمان هایی که به دنبال افزایش خلاقیت هستند، بسیار روشنگر خواهد بود.

تحلیل موانع رشد خلاقیت: چالش های فردی و محیطی

همراز به طور جامع به موانعی می پردازد که می توانند جلوی شکوفایی خلاقیت را بگیرند. این موانع می توانند در دو دسته اصلی قرار گیرند: موانع فردی و موانع محیطی. موانع فردی شامل ترس از شکست، عدم اعتماد به نفس، عادت به تکرار و الگوهای فکری خشک، کمال گرایی بیش از حد، و عدم تحمل ابهام است. بسیاری از افراد به دلیل ترس از قضاوت یا اشتباه، از ارائه ایده های نو خودداری می کنند. از سوی دیگر، موانع محیطی نیز نقش بسزایی دارند. سیستم های آموزشی مبتنی بر حفظیات، عدم تشویق به پرسشگری، فشارهای اجتماعی برای conformity (همنوایی)، محیط های کاری بوروکراتیک، و عدم اختصاص زمان و منابع کافی برای ایده پردازی، از جمله این موانع هستند. همراز تأکید می کند که شناخت این موانع، اولین گام برای غلبه بر آن ها و ایجاد فضایی مساعد برای خلاقیت است. او بر این نکته پافشاری می کند که جامعه ای که خواهان خلاقیت است، باید بستر حذف این موانع را فراهم کند.

عوامل تسهیل کننده خلاقیت: پرورش بستر مناسب

همزمان با تحلیل موانع، نویسنده به عوامل موثری نیز می پردازد که به پرورش و ظهور خلاقیت کمک می کنند. این عوامل شامل ویژگی های شخصیتی (مانند کنجکاوی، انعطاف پذیری، استقلال فکری)، محیط های حمایتی (مانند خانواده، مدرسه، سازمان)، و روش های آموزشی مناسب (مانند حل مسئله، طوفان فکری، بازی) می شوند. همراز بر اهمیت ایجاد یک فرهنگ خلاقیت تأکید دارد؛ فرهنگی که در آن اشتباهات به عنوان فرصت های یادگیری دیده شوند، تفاوت ها پذیرفته شوند و ایده های جدید حتی اگر خام به نظر برسند، مورد تشویق قرار گیرند. نقش معلم به عنوان تسهیل کننده و نه صرفاً انتقال دهنده دانش، و نقش والدین در ایجاد فضایی امن برای اکتشاف و پرسشگری، در این بخش بسیار پررنگ می شود. او نشان می دهد که چگونه می توان با تغییر نگرش ها و ایجاد بسترهای مناسب، پتانسیل خلاقیت را در افراد و جوامع به حداکثر رساند.

شرایط، انگیزه و ضرورت خلاقیت در جامعه (فصول ۱۰ تا ۱۲)

کتاب خلاقیت (آموزش خلاق – تفکر خلاق) در ادامه به بررسی شرایط لازم برای بروز خلاقیت و همچنین نقش انگیزه های مختلف در این فرآیند می پردازد. فصول دهم تا دوازدهم، بیش از پیش بر ابعاد اجتماعی و کلان خلاقیت متمرکز می شوند و ضرورت توجه به این پدیده را نه تنها در سطح فردی، بلکه در سطح ملی و جهانی مورد تأکید قرار می دهند. زهره همراز با نگاهی آینده نگرانه، به مسئولیت دولت ها، نهادهای آموزشی و خانواده ها در پرورش بستر خلاقیت اشاره می کند.

شرایط تحقق خلاقیت: ابعاد گوناگون تاثیرگذار

همراز در این بخش به شرایطی می پردازد که برای بوقوع پیوستن خلاقیت حیاتی هستند. او به دیدگاه های مختلفی اشاره می کند که هر یک بر جنبه ای خاص از این شرایط تأکید دارند. برخی بر شرایط محیطی و فیزیکی تمرکز می کنند، مانند فضاهای باز و الهام بخش، دسترسی به منابع و ابزارها. برخی دیگر به شرایط اجتماعی و فرهنگی اشاره دارند، مانند آزادی بیان، پذیرش تفاوت ها، و وجود شبکه های حمایتی. همچنین، شرایط روانی و فردی نظیر سلامت روان، آرامش درونی و عدم استرس نیز در این زمینه نقش دارند. همراز تأکید می کند که خلاقیت در یک خلأ اتفاق نمی افتد؛ بلکه نیازمند بستری غنی و پویا از تعاملات، منابع و حمایت ها است. او معتقد است که یک جامعه خلاق، جامعه ای است که این شرایط را در ابعاد مختلف برای شهروندان خود فراهم می آورد.

نقش انگیزه درونی و بیرونی در پویایی خلاقیت

انگیزه، نیروی محرکه بسیاری از رفتارهای انسانی است و خلاقیت نیز از این قاعده مستثنی نیست. همراز در این فصل به تفصیل به نقش انواع انگیزه ها در فرآیند خلاقیت می پردازد. او تمایز بین انگیزه درونی (مانند لذت بردن از فرآیند خلق، کنجکاوی، علاقه شخصی به حل مسئله) و انگیزه بیرونی (مانند پاداش، شهرت، رقابت) را روشن می کند. نویسنده استدلال می کند که اگرچه انگیزه های بیرونی می توانند در کوتاه مدت محرک باشند، اما انگیزه درونی نقش پایدارتر و عمیق تری در پرورش خلاقیت پایدار و اصیل دارد. او توصیه می کند که نظام های آموزشی و سازمان ها باید به جای تکیه صرف بر پاداش های بیرونی، محیطی را فراهم آورند که انگیزه درونی افراد برای کاوش، یادگیری و خلق را تقویت کند. این بخش، بینش های مهمی را برای طراحی محیط های آموزشی و کاری خلاقانه فراهم می کند.

ضرورت توجه به خلاقیت: رسالت دولت ها، آموزش و پرورش و خانواده

همراز در این فصل به یک نتیجه گیری مهم می رسد: توجه به خلاقیت یک ضرورت اجتناب ناپذیر برای توسعه پایدار است. او این مسئولیت را به سه نهاد اصلی جامعه واگذار می کند:

1. دولت ها: باید با سیاست گذاری های کلان، سرمایه گذاری در پژوهش و توسعه، و ایجاد بسترهای قانونی و فرهنگی مناسب، ترویج خلاقیت و نوآوری را در اولویت قرار دهند.
2. آموزش و پرورش: نقش محوری در پرورش نسل های خلاق دارد. تغییر رویکردهای آموزشی، آموزش معلمان، و ایجاد محیط های یادگیری پویا و تشویق کننده از جمله وظایف این نهاد است.
3. خانواده: اولین و مهم ترین بستر برای شکوفایی خلاقیت است. والدین باید با فراهم آوردن فضای امن، تشویق به بازی و اکتشاف، پذیرش خطاها و تقویت حس کنجکاوی، به پرورش خلاقیت در فرزندان خود کمک کنند.

این بخش، بر مسئولیت جمعی برای ساختن جامعه ای خلاق تأکید می کند و نشان می دهد که خلاقیت پدیده ای است که در تعامل سه جانبه این نهادها می تواند به اوج برسد.

ابعاد عملی و کاربردی خلاقیت: روابط آموزشی و عاطفی (فصل ۱۳)

فصل پایانی کتاب خلاقیت (آموزش خلاق – تفکر خلاق)، با وجود رویکرد عمدتاً نظری کتاب، به جنبه های عملی و کاربردی خلاقیت در محیط های آموزشی می پردازد. زهره همراز در این بخش، به تأثیر عمیق روابط بین معلم و شاگرد بر فرآیند پرورش خلاقیت اشاره می کند. این فصل، به نوعی جمع بندی مباحث پیشین را در بستر یک رابطه انسانی مهم ارائه می دهد و نشان می دهد که چگونه خلاقیت نه تنها در محتوای دروس، بلکه در کیفیت ارتباطات انسانی نیز ریشه دارد.

روابط آموزشی: تعامل معلم و شاگرد در پرورش خلاقیت

همراز در این بخش تأکید می کند که کیفیت روابط آموزشی بین معلم و شاگرد، یکی از مهم ترین عوامل در شکوفایی خلاقیت دانش آموزان است. او بیان می کند که معلم خلاق کسی نیست که صرفاً اطلاعات را منتقل کند، بلکه کسی است که با ایجاد فضایی پویا، تشویق کننده و مشارکتی، دانش آموزان را به تفکر مستقل، پرسشگری و یافتن راه حل های نو ترغیب کند. در یک رابطه آموزشی مبتنی بر خلاقیت، معلم نقش یک تسهیل گر را ایفا می کند که به جای ارائه پاسخ های آماده، دانش آموزان را به سمت کشف و تجربه هدایت می کند. این رویکرد، به دانش آموزان فرصت می دهد تا در فرآیند یادگیری فعالانه مشارکت کرده، ایده های خود را بیان کنند و از اشتباهات خود بیاموزند. نویسنده به اهمیت ایجاد یک فضای آموزشی باز و انعطاف پذیر اشاره می کند که در آن دانش آموزان احساس امنیت کرده و از بیان ایده های غیرمتعارف خود نترسند.

اهمیت روابط عاطفی: فضای امن برای شکوفایی خلاقیت

در کنار روابط آموزشی، همراز به ابعاد روابط عاطفی معلم و شاگرد نیز می پردازد و بر نقش حیاتی آن در پرورش خلاقیت تأکید می کند. او بیان می کند که فضای امن و سرشار از احترام متقابل در کلاس درس، بستری ضروری برای شکوفایی خلاقیت است. زمانی که دانش آموز احساس کند که مورد حمایت و پذیرش معلم خود قرار دارد و از قضاوت شدن نمی ترسد، جسارت بیشتری برای ارائه ایده های جدید و ورود به حوزه های ناشناخته پیدا می کند. معلمانی که با دانش آموزان خود روابط عاطفی مثبت برقرار می کنند، می توانند حس اعتماد به نفس، خودارزشمندی و انگیزه درونی را در آن ها تقویت کنند. این حس امنیت عاطفی، به دانش آموزان اجازه می دهد تا ریسک پذیری بیشتری داشته باشند و بدون نگرانی از شکست، به کشف و نوآوری بپردازند. به اعتقاد همراز، خلاقیت در محیطی شکوفا می شود که در آن نه تنها ذهن، بلکه قلب نیز احساس آرامش و آزادی کند.

جمع بندی و پیام نهایی کتاب

کتاب خلاقیت (آموزش خلاق – تفکر خلاق) اثر زهره همراز، با یک دیدگاه جامع و عمیق، به یکی از مهم ترین موضوعات عصر حاضر، یعنی خلاقیت، می پردازد. این اثر، نه تنها به تعریف و تبیین خلاقیت می پردازد، بلکه ابعاد اجتماعی، فلسفی و آموزشی آن را نیز مورد واکاوی قرار می دهد. پیام اصلی کتاب، فراتر از تکنیک های صرف، بر این نکته تأکید دارد که خلاقیت یک پدیده چندوجهی است که در بستر تعاملات اجتماعی، فرهنگی و آموزشی شکوفا می شود و نیازمند توجه و سرمایه گذاری از سوی تمام نهادهای جامعه است.

رویکرد جامع زهره همراز به خلاقیت

رویکرد زهره همراز به خلاقیت، رویکردی جامع و انسان محور است. او خلاقیت را نه تنها یک ویژگی فردی، بلکه یک پدیده سیستمی می داند که در دل روابط انسانی، ساختارهای اجتماعی و نظام های آموزشی شکل می گیرد. این کتاب به وضوح نشان می دهد که پرورش خلاقیت نیازمند نگاهی فراتر از صرفاً مهارت های فردی است و به عوامل محیطی و تعاملی نیز توجه ویژه ای دارد. همراز با بررسی دیدگاه های مختلف روانشناختی، جامعه شناختی و فلسفی، تصویری چندبعدی از خلاقیت ارائه می دهد که به خواننده امکان می دهد درک عمیق تری از پیچیدگی های این پدیده داشته باشد. این جامعیت، نقطه قوت اصلی کتاب است که آن را از بسیاری از آثار مشابه که صرفاً بر تکنیک ها متمرکز هستند، متمایز می کند.

ارزش افزوده ی کتاب: چرا این اثر را مطالعه کنیم؟

مطالعه خلاصه یا حتی خود کتاب خلاقیت (آموزش خلاق – تفکر خلاق) برای گروه های مختلفی از مخاطبان ارزشمند است. برای دانشجویان و پژوهشگران در رشته های مرتبط، این کتاب منبعی معتبر برای درک مبانی نظری و ابعاد اجتماعی خلاقیت است. معلمان و مربیان با مطالعه آن می توانند رویکردهای نوین آموزشی را بیاموزند و محیط های یادگیری خلاق تری ایجاد کنند. والدین نیز با درک اهمیت خلاقیت و موانع و عوامل آن، می توانند به پرورش استعدادهای فرزندان خود کمک کنند. در نهایت، برای مدیران و سیاست گذاران، این کتاب بینش هایی را فراهم می کند که چگونه می توانند با حمایت از خلاقیت در سازمان ها و جامعه، به توسعه پایدار کشور یاری رسانند. این کتاب، فراتر از یک راهنمای عملی، به خواننده کمک می کند تا به درک عمیق تری از ماهیت خلاقیت و نقش آن در زندگی فردی و اجتماعی دست یابد.

محدودیت های کتاب: تمرکز بر مبانی نه تکنیک ها

همانطور که در طول این خلاصه بارها اشاره شد، یکی از ویژگی های بارز و در عین حال، شاید محدودیت این کتاب (بسته به انتظار خواننده)، عدم تمرکز آن بر ارائه تکنیک های عملی و کاربردی برای افزایش خلاقیت است. برخلاف بسیاری از کتاب هایی که در حوزه خلاقیت به رشته تحریر درآمده اند و مجموعه ای از تمرین ها و روش های فکر کردن خلاقانه را ارائه می دهند، کتاب زهره همراز عمدتاً بر ابعاد نظری، فلسفی و اجتماعی خلاقیت متمرکز است. این به معنای کاستی در ارزش کتاب نیست، بلکه نشان دهنده رویکرد متفاوت نویسنده است. کسانی که به دنبال راهکارهای گام به گام و تمرین های عملی برای پرورش خلاقیت فردی هستند، ممکن است این کتاب را کمتر کاربردی بیابند. اما برای درک عمیق تر چرایی، چیستی و چگونگی بروز خلاقیت در بستر جامعه و نظام های آموزشی، این اثر بی شک منبعی غنی و قابل تأمل است.

درباره نویسنده: زهره همراز

زهره همراز، نویسنده کتاب خلاقیت (آموزش خلاق – تفکر خلاق)، از جمله پژوهشگران و صاحب نظران در حوزه علوم تربیتی و روانشناسی است که تمرکز ویژه ای بر ابعاد نظری و اجتماعی خلاقیت دارد. اگرچه اطلاعات تفصیلی زیادی از سوابق علمی و اجرایی ایشان در دسترس عمومی نیست، اما عمق تحلیل و گستردگی منابع مورد استفاده در کتاب، نشان دهنده تسلط و تخصص بالای ایشان در این حوزه است. رویکرد منحصر به فرد همراز در پرداختن به خلاقیت، از جنبه های فلسفی و جامعه شناختی، گواهی بر نگاه عمیق و متفاوت او به این پدیده است. آثار او می تواند الهام بخش بسیاری از پژوهشگران و دست اندرکاران حوزه آموزش و پرورش باشد که به دنبال فهمی جامع تر از فرآیند خلاقیت و نحوه پرورش آن در جامعه هستند.