موزه صلح راوی سرگذشت یک میلیون ایرانی آسیب دیده

موزه تعاملی صلح در مرکز شهر تهران از فاجعه ای روایت می کند که زمانی یک میلیون ایرانی را گرفتار خود ساخت و تبعات آن همچنان پابرجاست.

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آژیراک، مجسمه قابیل، ضحاک، هیتلر و صدام حسین چهار گوشه یک اتاق را گرفته است. تداعی جنایت از ابتدای تاریخ بشر تا به امروز در اتمسفر اتاقی که بخشی از یک موزه را شامل می شود، نوسان می کند و از پوست و گوشت آدمی به ذهن و روان نفوذ می کند.

دوران سردرد جنایاتی که هزاره ها و سده ها جان انسان ها را نشانه رفته است، با مفهوم صلح نمی خواند. در تابلو هایی که روی دیوار ها نصب شده بمباران ها، استفاده از سلاح های شیمیایی و نابودی هیروشیما با سقوط بمب اتمی به نمایش درآمده است. سکوتی سنگین در پرتاب بمب ها و گاز کلر بر فضا حاکم است، اما بنی آدم اعضای یکدیگرند. زمانی که چهره های سوخته و تن نقص عضو که خداوند با دقت و ظرافت تک تک اعضای آن را برای ادراک، عشق ورزی و زندگی مصلحانه ساخته است، در مقابل دیدگانت قرار می گیرد، آن سکوت موحش در قلبت تکه تکه شده است و گویی تو نیز به مانند همه آن قربانیان در هر دین و مسلک و زبان و نژادی که هستند و در هر گوشه جهان که می زیند، شریکی.

تفاوتی نمی کند که در این جنگ ها کدام کشور ها در مقابل هم ایستاده اند، این هیولای جنگ است که بشر را زیر دندان های خود خرد می کند و کاری می کند که به توحشی غیرقابل باور گرفتار شود.

20 سال روایت آسیب های خشونت و جنگ

موزه مردم نهاد صلح در سال 1382 در پژوهشکده مهندسی و علوم پزشکی جانبازان آغاز به کار کرد و از سال 1384 به ساختمان فعلی خود در کنار پارک شهر انتقال یافت. در سال 1386 ساختمان موزه بازسازی و در سال 1390 با حضور مهمان هایی از جمله رییس موزه صلح هیروشیما افتتاح شد. این موزه برگزار کننده مراسم روز جهانی صلح و عضو شبکه بین المللی موزه های صلح است. در بسیاری از کشور ها موزه های صلح با هدف انتقال اثرات سوء جنگ و تبعات آن بر زندگی انسان و محیط زیست وی فعالیت دارند. کبوتر صلح در ورودی این موزه به همراه آفتاب گردانی که از میان موشکی روییده است، آدمی را از تصاویر جنایت ها به سمت و سویی که می بایست طی می کرده و دچار غفلت شده هدایت می کند.

موزه صلح با برگزاری کارگاه های آموزشی با موضوع صلح و دوستی و میانجیگری و رواداری به دنبال گسترش فرهنگ صلح و دوستی است و با موزه جنگ تفاوت دارد. به طوریکه در این موزه پیامد های ناگوار جنگ و خشونت و آثار زیانبار آن به صورت تعاملی به نمایش در آمده است. امروز دیگر اینکه یک شی را در محفظه ای قرار دهیم و نوری به آن بتابانیم کافی نیست و موزه ها باید به سمت دیالوگ بروند. به همین دلیل راهنمایان موزه خود از قربانیان سلاح های شیمیایی هستند و راوی تمامی جریاناتی که در دوره ای از تاریخ این کشور اتفاق افتاده هستند.

ما آسیب دیدیم و کسی محاکمه نشد

در بخشی از موزه بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی در ژاپن، جنگ های جهانی اول و دوم، کاربرد بمب های خوشه ای، مین و سلاح های حاوی اورانیوم فقیر شده و در بخشی نیز جنگ ایران و عراق و استفاده از سلاح شیمیایی در آن به نمایش درآمده است. هر چند کشور هایی که از قبل سلاح شیمیایی و اتمی آسیب دیده اند هر یک میزان آسیب را بیش از دیگران متحمل بر خود می دانند، اما واقعیت های تاریخی واضح و روشن است.

در جنگ ایران و عراق، جنگی تحمیلی که با تجاوز عراق به خاک ایران آغاز شد، صدام حسین از سلاح های شیمیایی استفاده کرد و نظامی و غیرنظامی قربانی آن شدند.

بر اساس اطلاعاتی که در موزه ارایه می شود، سلاح شیمیایی اینطور نیست که شما بتوانید به طریقی خود را از آن محافظت کنید. اگر تحت تاثیر قرار بگیرید حتی اگر ماسک و تجهیزات داشته باشید، آسیب ناگزیر است و به همین ترتیب بود که در زمان استفاده از این سلاح ها یک میلیون ایرانی تحت تاثیر قرار گرفتند و از این تعداد 10 هزار نفر کشته شدند.

مهمترین فاجعه در استفاده از سلاح های شیمیایی، فاجعه سردشت بود که در واقع نخستین شهر قربانی سلاح شیمیایی در جهان شمرده می شود. در این شهر، کوچک و بزرگ و پیر و جوان قربانی و خانواده های بسیاری داغدار شدند. بازماندگان این حمله نیز تا آخرین روز از تبعات سلاح شیمیایی زجر کشیدند.
هر چند استفاده از سلاح های شیمیایی ممنوع است، اما در پی این اتفاق حتی نهاد های بین المللی نیز دفاع مقبولی از ایران نداشتند. سال ها بعد صدام حسین نه به خاطر این موضوع و ارتکاب به جنایت جنگی بلکه به دلیل قربانی کردن چند صد عراقی به اعدام محکوم شد.

نمایشی از پشت پرده جنگ

چه دیدگانی که دیگر بسته شده و چه نفس هایی که به شماره افتاده است. چه زنان و دختران داغدار و چه کودکان یتیمی که با جنازه والدین خود مواجه شدند. آن نفس ها از حرص و ولع سردمداران جنگ افروز به شماره افتاده است. فروش سلاح های شیمیایی از سوی دول تولید کننده آن و در ادامه فروش پادزهر و دارو های مورد نیاز قربانیان فقط یک پیام دارد. جنگ ابزاری برای ثروت اندوزی به قیمت نابودی هزاران و میلیون ها انسان است. امروز آن کودک در غزه نیز قربانی همین سیاست است وبا چشم گریان به دنبال مادر خود در خرابه ها می گردد. جنگ طرف برنده ندارد و برای مادری که در ژاپن زندگی می کند یا مادری که در ایران زندگی می کند بازگشت سالم فرزندش یک رویا و یک آرزوست.

در مقابل چنین سیاست ورزی خصمانه و منفعت طلبانه، ایرانی ها از فرهنگی دیرینه آموخته اند که صلح، دوری از خشونت و رعایت حال یکدیگر است. خود را با دیگری یکی دانستن است و رفتار با دیگری از سر خیرخواهی است.

در گوشه هایی از موزه صلح شعرای ایران زمین که در اشعار و آموزه های اخلاقی خود به موضوع صلح توجه داشته اند، به نمایش درآمده است. پیام موزه صلح رسیدن به صلح درونی و آغاز تمرین و ممارست آن از زندگی روزمره و رعایت حال دیگران و بهبود مناسبات انسانی است. وگرنه ذهن شیرین هیچ کودکی آغشته به خون و جنگ نیست. این طمع بزرگسالان است که تمامی آن لطافت را در قعر آتش ماشین جنگ می سوزانند.

هر آن که تخم بدی کِشت و چشم نیکی داشت
دماغ بیهده پخت و خیال باطل بست

ز گوش، پنبه برون آر و داد خلق بده
وگر تو می ندهی داد، روز دادی هست

بنی آدم اعضای یکدیگرند
که در آفرینش ز یک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگار
دگر عضو ها را نماند قرار

تو کز محنت دیگران بی غمی
نشاید که نامت نهند آدمی

موزه صلح راوی سرگذشت یک میلیون ایرانی آسیب دیده