نمونه اعتراض به تحریر ترکه

اعتراض به قرار تحریر ترکه راهکاری حقوقی است که به ذی نفعان، خصوصاً ورثه، این امکان را می دهد تا نسبت به صحت و جامعیت صورت برداری از اموال، دیون و مطالبات متوفی که توسط شورای حل اختلاف انجام شده است، ایراد وارد کرده و خواستار اصلاح یا ابطال آن شوند. این اقدام برای حفظ حقوق مالی وراث و سایر ذی نفعان از اهمیت بالایی برخوردار است.

تحریر ترکه، فرآیندی حقوقی برای تعیین دقیق و فهرست برداری از تمامی دارایی ها، بدهی ها و مطالبات متوفی است که با هدف شفاف سازی وضعیت مالی باقی مانده از وی و جلوگیری از تضییع حقوق ذی نفعان صورت می گیرد. این اقدام که ریشه در قانون امور حسبی دارد، مبنایی برای تقسیم عادلانه ترکه در آینده فراهم می آورد. با این حال، در برخی موارد، قرار تحریر ترکه صادر شده ممکن است دارای ایرادات ماهوی یا شکلی باشد؛ از جمله فراموش شدن ذکر برخی اموال، اشتباه در ارزش گذاری، یا عدم رعایت صحیح تشریفات قانونی. چنین خطاهایی می توانند به طور مستقیم بر سهم الارث و حقوق قانونی وراث و دیگر افراد ذی نفع تأثیر منفی بگذارند. در مواجهه با چنین وضعیتی، قانون این حق را برای معترضان در نظر گرفته است که با طرح نمونه اعتراض به تحریر ترکه و پیگیری مراحل قانونی، نسبت به اصلاح یا ابطال قرار صادره اقدام کنند. این مقاله به تفصیل به تشریح جوانب مختلف اعتراض به تحریر ترکه، از جمله معرفی اشخاص ذی حق، دلایل قانونی اعتراض، مراحل عملی و مدارک مورد نیاز، و در نهایت ارائه یک نمونه دادخواست اعتراض به قرار تحریر ترکه می پردازد تا راهنمایی جامع برای احقاق حقوق شما باشد.

درک قرار تحریر ترکه: مبنای اعتراض

پیش از بررسی فرآیند اعتراض، لازم است مفهوم و ماهیت قرار تحریر ترکه به درستی تبیین شود. تحریر ترکه به معنای تعیین و صورت برداری از کلیه اموال، دیون، و مطالبات متوفی است. هدف اصلی از این کار، شفاف سازی دقیق وضعیت مالی متوفی پس از فوت وی است تا مبنایی روشن برای اقدامات بعدی مانند تقسیم ترکه یا پرداخت دیون فراهم شود. این تعریف در ماده ۲۰۶ قانون امور حسبی نیز تأکید شده است.

تفاوت اساسی تحریر ترکه با تقسیم ترکه در این است که در تحریر، صرفاً فهرست برداری و صورت جلسه انجام می شود، اما در تقسیم ترکه، این اموال بر اساس سهم الارث قانونی میان وراث توزیع می گردد. مرجع صالح برای رسیدگی به درخواست تحریر ترکه، شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی است. پس از طی مراحل قانونی و صورت برداری از اموال و دیون، شورای حل اختلاف اقدام به صدور قرار تحریر ترکه می نماید. این قرار، سندی رسمی است که شامل فهرست کامل و نهایی از تمامی دارایی های منقول و غیرمنقول، دیون، و مطالبات متوفی می باشد. اجزای کلیدی این قرار شامل موارد زیر است:

• فهرست دقیق اموال منقول و غیرمنقول با ذکر اوصاف و ارزش گذاری (در صورت لزوم).
• لیست کامل دیون متوفی به اشخاص حقیقی و حقوقی.
• فهرست مطالبات متوفی از سایرین.
• ذکر تاریخ و شماره قرار و مرجع صادرکننده.

وجود هرگونه نقص، اشتباه یا ابهام در این اجزا، می تواند مبنای قانونی برای طرح اعتراض به قرار تحریر ترکه باشد. از این رو، بررسی دقیق این قرار توسط ذی نفعان، گام نخست در فرآیند احقاق حق است.

چه کسانی حق اعتراض به قرار تحریر ترکه را دارند؟ (و چه کسانی ندارند؟)

حق اعتراض به قرار تحریر ترکه، همانند سایر دعاوی حقوقی، تنها برای افراد خاصی که دارای نفع قانونی و مستقیم در موضوع هستند، به رسمیت شناخته شده است. شناسایی صحیح این افراد از اهمیت بالایی برخوردار است تا از طرح دعاوی بی اساس و اتلاف وقت جلوگیری شود.

افراد ذی حق

بر اساس ماده ۹ قانون شوراهای حل اختلاف و مواد مرتبط از قانون امور حسبی، اشخاص زیر می توانند به قرار تحریر ترکه اعتراض کنند:

1. ورثه متوفی: این گروه گسترده ترین دسته از معترضین را تشکیل می دهند. هر یک از وراث، چه به تنهایی و چه به صورت جمعی، اگر احساس کنند که در فهرست برداری اموال، ارزش گذاری ها، یا ثبت دیون و مطالبات اشتباهی رخ داده است که حقوق آن ها را تضییع می کند، می توانند اعتراض خود را مطرح کنند. سناریوهای رایج شامل از قلم افتادن اموالی که وراث از آن اطلاع دارند، درج اموالی که متعلق به متوفی نبوده، یا ثبت نادرست بدهی هاست.
2. وصی، قیم یا امین: در صورتی که در میان ورثه، افراد محجور (مانند صغیر، مجنون، یا سفیه) یا غایب مفقودالاثر وجود داشته باشند، وصی منصوب از سوی متوفی، قیم تعیین شده برای محجور، یا امین افراد غایب، وظیفه حفظ منافع آن ها را بر عهده دارند. این اشخاص به نمایندگی از محجور یا غایب، می توانند نسبت به قرار تحریر ترکه اعتراض کرده و خواستار احقاق حقوق آن ها شوند.
3. موصی له: موصی له شخصی است که به موجب وصیت نامه، حقی از ترکه برای او تعیین شده است. اگر ایرادات موجود در قرار تحریر ترکه به گونه ای باشد که اجرای صحیح وصیت را با مشکل مواجه کند یا حقوق موصی له را تحت تأثیر قرار دهد، وی نیز حق اعتراض خواهد داشت.

افرادی که حق اعتراض ندارند

برخی از اشخاص، هرچند به ظاهر در ترکه متوفی ذی نفع هستند، اما حق اعتراض مستقیم به قرار تحریر ترکه را ندارند. مهمترین گروه در این زمینه، طلبکاران متوفی هستند. طلبکاران نمی توانند به خود قرار تحریر ترکه اعتراض کنند، زیرا تحریر ترکه فرآیندی برای شناسایی اموال است، نه تعیین تکلیف بدهی ها. البته این به معنای عدم توانایی آن ها برای پیگیری حقوقشان نیست. طلبکاران می توانند برای حفظ حقوق خود، درخواست مهر و موم ترکه را مطرح کرده یا از طریق طرح دعوای مطالبه دین، طلب خود را از وراث و ترکه متوفی وصول کنند.

در نتیجه، شناسایی دقیق جایگاه حقوقی خود پیش از هر اقدامی، گام اساسی در طرح موفق اعتراض به تحریر ترکه است.

دلایل و جهات قانونی قابل استناد برای اعتراض به قرار تحریر ترکه

برای طرح موفقیت آمیز اعتراض به قرار تحریر ترکه، صرف احساس تضییع حق کافی نیست. معترض باید دلایل و جهات قانونی مشخصی را برای اثبات ادعای خود به دادگاه ارائه دهد. این دلایل می توانند ماهوی یا شکلی باشند و هر یک مستلزم ارائه مدارک و مستندات خاص خود هستند.

مهمترین دلایلی که می توانند مبنای اعتراض به قرار تحریر ترکه قرار گیرند، عبارتند از:

1. نقص یا اشتباه در شناسایی و فهرست برداری اموال:
   • عدم ذکر برخی اموال منقول یا غیرمنقول: ممکن است در زمان صورت برداری، برخی از دارایی های متوفی، سهواً یا عمداً، از قلم افتاده باشند. این اموال می توانند شامل املاک ثبت شده، سهام، حساب های بانکی، وسایل نقلیه، جواهرات، یا هرگونه مال باارزش دیگر باشند که به متوفی تعلق داشته و در فهرست نهایی قرار تحریر ترکه درج نشده اند.
   • ثبت اموال غیرمرتبط یا متعلق به اشخاص دیگر: گاهی اوقات، اموالی به اشتباه در فهرست ترکه متوفی درج می شوند که در واقع متعلق به شخص دیگری (مثلاً یکی از وراث یا همسر متوفی) هستند و تنها به صورت امانت نزد متوفی بوده اند یا به هر دلیل دیگری از شمول ترکه خارج اند.
   • اشتباه در اوصاف یا حدود اموال: توصیف نادرست یک ملک (مثلاً اشتباه در پلاک ثبتی، مساحت، یا کاربری) یا هر مال دیگر، می تواند موجب تغییر در ارزش یا قابلیت تقسیم آن شود و مبنای اعتراض باشد.
2. اشتباه در ارزش گذاری اموال:
   • ارزش گذاری کمتر یا بیشتر از واقعیت توسط کارشناس: در بسیاری از موارد، ارزش گذاری اموال توسط کارشناس تعیین می شود. اگر این ارزش گذاری به دلیل عدم تخصص کافی، عدم دسترسی به اطلاعات لازم، یا هر دلیل دیگری، کمتر یا بیشتر از ارزش واقعی بازار باشد، می تواند به ضرر برخی وراث یا طلبکاران تمام شود و حق اعتراض ایجاد کند.
3. عدم ذکر صحیح دیون و مطالبات متوفی:
   • عدم ثبت بدهی های متوفی یا مطالبات وراث/طلبکاران: ممکن است متوفی دارای بدهی هایی به اشخاص ثالث یا حتی یکی از وراث باشد که در قرار تحریر ترکه ذکر نشده اند. همچنین، متوفی ممکن است از اشخاصی طلب داشته باشد که این مطالبات نیز در فهرست نیامده اند.
   • ثبت دیون غیرواقعی: در مقابل، گاهی اوقات دیونی در فهرست ترکه درج می شوند که اساساً وجود ندارند یا مبلغ آن ها به درستی قید نشده است.
4. عدم رعایت تشریفات قانونی:
   • عدم آگهی صحیح یا دعوت از تمامی ذی نفعان: قانون برای فرآیند تحریر ترکه، تشریفات خاصی از جمله نشر آگهی در روزنامه های کثیرالانتشار و دعوت از ذی نفعان را پیش بینی کرده است. عدم رعایت این تشریفات، می تواند قرار تحریر ترکه را از اعتبار ساقط کند.
   • هرگونه ایراد شکلی در صورت جلسه یا فرآیند تحریر: وجود نقص در صورت جلسه تحریر ترکه، عدم امضای افراد لازم، یا هرگونه خطای شکلی دیگر که به اعتبار قانونی فرآیند لطمه وارد کند، می تواند مبنای اعتراض باشد.
5. وجود ابهام یا تناقض: در مفاد قرار یا صورت جلسه تحریر ترکه که امکان تفسیر واحد را از بین می برد.

هر یک از این دلایل باید با مستندات معتبر و قوی به دادگاه ارائه شوند. استناد به ماده ۹ قانون شوراهای حل اختلاف و مواد مرتبط از قانون امور حسبی برای اعتراض به قرار تحریر ترکه، اساسی و ضروری است.

مراحل قانونی و نحوه ثبت دادخواست اعتراض به قرار تحریر ترکه

اعتراض به قرار تحریر ترکه، یک فرآیند حقوقی مشخص دارد که باید با دقت و رعایت تمامی جزئیات قانونی طی شود. بی توجهی به هر یک از مراحل می تواند منجر به رد دادخواست و از دست رفتن فرصت احقاق حق شود.

مهلت قانونی اعتراض

یکی از مهمترین نکات در اعتراض به قرار تحریر ترکه، رعایت مهلت قانونی است. بر اساس ماده ۹ قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۳۹۴، آرای صادره از شورای حل اختلاف (از جمله قرار تحریر ترکه) ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی (اعتراض) در دادگاه عمومی حقوقی همان حوزه قضایی می باشند. این مهلت، مهلتی قطعی و غیرقابل تمدید است و عدم رعایت آن، به معنای قطعیت یافتن قرار تحریر ترکه و از دست رفتن حق اعتراض خواهد بود. بنابراین، بلافاصله پس از ابلاغ قرار، ذی نفعان باید نسبت به بررسی آن و در صورت لزوم، آماده سازی دادخواست اعتراض اقدام کنند.

مرجع صالح برای رسیدگی

مرجع صالح برای رسیدگی به اعتراض به قرار تحریر ترکه، دادگاه عمومی حقوقی همان حوزه ی قضایی است که شورای حل اختلاف صادرکننده قرار در آن قرار دارد. به عبارت دیگر، اگر شورای حل اختلاف شهر «الف» قرار تحریر ترکه را صادر کرده باشد، دادگاه عمومی حقوقی شهر «الف» مرجع رسیدگی به اعتراض خواهد بود.

گام به گام فرآیند

1. تهیه و تنظیم دادخواست:

   اولین و حیاتی ترین گام، تنظیم یک دادخواست اعتراض به قرار تحریر ترکه است که باید با دقت و وضوح کامل نگارش شود. این دادخواست باید شامل مشخصات کامل خواهان (معترض)، خواندگان (معمولاً سایر وراث یا اشخاصی که صدور قرار به نفع آن ها بوده)، خواسته (ابطال یا اصلاح قرار تحریر ترکه)، و مهمتر از همه، دلایل و جهات قانونی اعتراض به همراه مستندات آن باشد. استفاده از یک نمونه دادخواست اعتراض به تحریر ترکه معتبر و جامع، می تواند در این مرحله بسیار راهگشا باشد.

2. تکمیل دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی:

   در حال حاضر، تمامی دادخواست ها از طریق سامانه های الکترونیک قضایی ثبت می شوند. معترض یا وکیل او باید با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست تنظیم شده را در سیستم وارد کرده و مدارک لازم را بارگذاری کند. در این مرحله، دقت در وارد کردن اطلاعات و انتخاب نوع خواسته بسیار مهم است.

3. پرداخت هزینه های دادرسی:

   ثبت دادخواست مستلزم پرداخت هزینه های دادرسی مربوطه است که این هزینه ها بر اساس تعرفه های قانونی تعیین و در زمان ثبت دادخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی پرداخت می شوند. در دعاوی غیرمالی مانند اعتراض به قرار تحریر ترکه که خواسته اصلی ابطال یا اصلاح یک قرار است، معمولاً هزینه دادرسی ثابت و کمتر از دعاوی مالی خواهد بود.

4. ارسال دادخواست و پیگیری روند:

   پس از تکمیل و پرداخت هزینه ها، دادخواست به دادگاه عمومی حقوقی صالح ارسال می شود. خواهان باید از طریق سامانه ثنا، روند پرونده خود را پیگیری کرده و از تاریخ جلسات رسیدگی، صدور دستورات قضایی و آرای صادره مطلع شود. حضور در جلسات دادگاه و ارائه توضیحات لازم و در صورت نیاز، ارائه لوایح تکمیلی، برای موفقیت در پرونده ضروری است.

رعایت دقیق این مراحل و توجه به جزئیات قانونی، شانس موفقیت در اعتراض به قرار تحریر ترکه را به طور قابل توجهی افزایش می دهد.

مدارک لازم برای پیوست به دادخواست اعتراض

ارائه مدارک کامل و مستندات قوی، ستون فقرات هر دعوای حقوقی، از جمله اعتراض به قرار تحریر ترکه، محسوب می شود. بدون مدارک کافی، حتی قوی ترین دلایل نیز ممکن است در دادگاه اثبات نشوند. بنابراین، جمع آوری دقیق و ارائه مستندات صحیح به پیوست دادخواست، امری ضروری است.

مدارک اصلی و ضروری که باید به دادخواست نمونه اعتراض به تحریر ترکه پیوست شوند، عبارتند از:

1. تصویر برابر اصل گواهی فوت متوفی: این مدرک، اثبات کننده وقوع فوت و مبنای تمامی اقدامات مربوط به ترکه است.
2. تصویر برابر اصل گواهی حصر وراثت: این گواهی، مشخص کننده وراث قانونی متوفی و سهم الارث هر یک می باشد و هویت خواهان را به عنوان وارث ذی نفع اثبات می کند.
3. تصویر برابر اصل قرار تحریر ترکه مورد اعتراض و صورت جلسه مربوطه: این مهمترین مدرک است که اعتراض به آن وارد می شود. ارائه نسخه کامل و برابر اصل آن برای بررسی دادگاه الزامی است.
4. تصویر شناسنامه و کارت ملی معترض (خواهان): برای احراز هویت خواهان و اثبات سمت وی به عنوان ذی نفع.
5. وکالت نامه (در صورت وجود وکیل): اگر دادخواست از طریق وکیل طرح می شود، وکالت نامه رسمی باید پیوست گردد.
6. کلیه مستندات و دلایل اثبات کننده ادعای معترض: این بخش، قلب پرونده اعتراضی است و شامل هرگونه مدرکی می شود که ادعای شما را در مورد نقص یا اشتباه در تحریر ترکه اثبات می کند. این مستندات می توانند شامل موارد زیر باشند:
   • اسناد مالکیت: برای اثبات مالکیت متوفی بر اموال ذکر نشده (مانند سند رسمی پلاک ثبتی، مبایعه نامه، قولنامه، یا گواهی سهام).
   • مدارک بدهی یا مطالبات: اسناد مربوط به بدهی های متوفی (مانند چک، سفته، قرارداد وام، اقرارنامه بدهی) یا مطالبات متوفی از دیگران.
   • استعلامات بانکی یا ثبتی: پرینت حساب های بانکی، گواهی موجودی سپرده ها، استعلامات از اداره ثبت اسناد و املاک، سازمان بورس، یا اداره ثبت شرکت ها که نشان دهنده وجود اموال یا بدهی هایی باشد که در قرار تحریر ترکه نیامده اند یا به اشتباه درج شده اند.
   • نظریه کارشناسی: در صورتی که اعتراض به ارزش گذاری اموال باشد، ارائه نظریه کارشناسی رسمی دادگستری که ارزش واقعی را مشخص می کند، بسیار مهم است.
   • شهادت شهود: در برخی موارد، شهادت افراد مطلع از اموال یا بدهی های متوفی می تواند به عنوان دلیل مورد استفاده قرار گیرد. شهادتنامه باید به صورت کتبی و با ذکر مشخصات کامل شهود ارائه شود.
   • سایر مدارک: هرگونه مدرک دیگری مانند فیش حقوقی، مدارک بازنشستگی، یا اسناد مربوط به دعاوی حقوقی دیگر که می تواند به شفاف سازی وضعیت مالی متوفی کمک کند.

نکته حیاتی: جمع آوری این مدارک باید پیش از طرح دادخواست انجام شود و در زمان ثبت آن، به صورت کامل و برابر اصل شده، ارائه گردند. عدم ارائه مدارک کافی یا ناقص بودن آن ها می تواند منجر به طولانی شدن فرآیند رسیدگی یا حتی رد دادخواست شود.

نمونه دادخواست اعتراض به قرار تحریر ترکه (جزئیات کامل و آماده ویرایش)

تنظیم صحیح و دقیق دادخواست نمونه اعتراض به تحریر ترکه، کلید موفقیت در این فرآیند حقوقی است. این دادخواست باید با رعایت اصول قانونی و با ذکر تمامی جزئیات لازم، به دادگاه تقدیم شود. در ادامه، یک نمونه کامل و کاربردی از این دادخواست ارائه می شود که می توانید با تکمیل اطلاعات مربوط به پرونده خود از آن استفاده نمایید.

بسمه تعالی
مجتمع قضایی [نام مجتمع قضایی، مثال: شهید بهشتی]
دادگاه عمومی حقوقی [نام شهرستان، مثال: تهران]

خواهان:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل معترض]
نام پدر: [نام پدر معترض]
کد ملی: [کد ملی معترض]
شغل: [شغل معترض]
آدرس دقیق: [آدرس کامل پستی معترض]

خوانده: (معمولاً سایر وراث که ذی نفع قرار تحریر ترکه هستند و یا هر شخص حقیقی/حقوقی که صدور قرار به نفع او بوده و از آن متضرر می شوید و باید طرف دعوی قرار گیرد)
1. نام و نام خانوادگی: [نام کامل وارث/خوانده اول]
نام پدر: [نام پدر وارث/خوانده اول]
کد ملی: [کد ملی وارث/خوانده اول]
شغل: [شغل وارث/خوانده اول]
آدرس دقیق: [آدرس کامل پستی وارث/خوانده اول]
2. نام و نام خانوادگی: [نام کامل وارث/خوانده دوم]
... (و به همین ترتیب برای تمامی خواندگان)

وکیل/نماینده قانونی: (در صورت وجود وکیل، اطلاعات وکیل را درج نمایید)
نام و نام خانوادگی: [نام کامل وکیل]
شماره پروانه وکالت: [شماره پروانه]
آدرس دفتر: [آدرس دفتر وکیل]

خواسته:
اعتراض به قرار تحریر ترکه به شماره [شماره پرونده/قرار] مورخ [تاریخ قرار] صادره از شعبه [شماره شعبه] شورای حل اختلاف [نام شورا، مثال: شهر تهران] و درخواست ابطال/اصلاح آن و صدور حکم مقتضی.

دلایل و منضمات:
1.  تصویر مصدق گواهی فوت مرحوم [نام و نام خانوادگی متوفی].
2.  تصویر مصدق گواهی حصر وراثت شماره [شماره گواهی] صادره از شعبه [شماره شعبه] شورای حل اختلاف [نام شورا].
3.  تصویر مصدق قرار تحریر ترکه شماره [شماره پرونده/قرار] مورخ [تاریخ قرار] صادره از شعبه [شماره شعبه] شورای حل اختلاف [نام شورا] (به همراه صورت جلسه تحریر ترکه).
4.  تصویر مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان.
5.  [ذکر دقیق تمامی مدارک اثباتی ادعای معترض، به عنوان مثال:]
    *   تصویر مصدق سند مالکیت پلاک ثبتی شماره [شماره پلاک] به آدرس [آدرس ملک] که در قرار تحریر ترکه ذکر نگردیده است.
    *   تصویر مصدق قرارداد اجاره مورخ [تاریخ قرارداد] مربوط به ملک [آدرس ملک] و فیش های بانکی واریز اجاره بها به حساب متوفی که حاکی از مالکیت منافع است.
    *   استعلام بانکی از بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه] به شماره حساب [شماره حساب] متوفی که نشان دهنده وجود مبلغ [مبلغ] ریال در حساب ایشان بوده و در فهرست اموال نیامده است.
    *   تصویر مصدق گواهی سهام شرکت [نام شرکت] به تعداد [تعداد] سهم متعلق به متوفی که در قرار تحریر ترکه قید نشده است.
    *   تصویر مصدق [نوع مدرک بدهی، مثلاً چک، سفته، قرارداد] به مبلغ [مبلغ بدهی] ریال که مرحوم به [نام بستانکار] بدهکار بوده و در ردیف دیون درج نگردیده است.
    *   نظریه کارشناسی رسمی دادگستری در خصوص ارزش گذاری پلاک ثبتی [شماره پلاک] که حاکی از ارزش واقعی [مبلغ] ریال می باشد، در حالی که در قرار تحریر ترکه [مبلغ] ریال ارزش گذاری شده است.
6.  [سایر مدارک اثباتی مرتبط، مانند شهادتنامه شهود (در صورت نیاز).]

شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی [نام شهرستان، مثال: تهران]

با سلام و احترام،
به استحضار می رساند: مرحوم [نام و نام خانوادگی متوفی] فرزند [نام پدر متوفی] به شماره ملی [کد ملی متوفی] در تاریخ [تاریخ فوت] به رحمت ایزدی پیوسته اند. اینجانب [نام خواهان] فرزند [نام پدر خواهان] به شماره ملی [کد ملی خواهان] به موجب گواهی انحصار وراثت شماره [شماره گواهی] صادره از شعبه [شماره شعبه] شورای حل اختلاف [نام شورا] از وراث قانونی ایشان می باشم.

شورای حل اختلاف [نام شورا] در پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده تحریر] طی قرار تحریر ترکه شماره [شماره قرار] مورخ [تاریخ قرار] اقدام به صورت برداری و تحریر ترکه متوفی نموده اند.

با بررسی دقیق قرار و صورت جلسه تحریر ترکه، مشخص گردید که موارد [نوع ایراد، مثلاً سهوی یا عمدی یا قانونی] ذیل در آن قرار واقع شده که موجب تضییع حقوق اینجانب/ورثه محجور [نام محجور، در صورت وجود] گردیده است:

1.  [اولین مورد اعتراض با جزئیات کامل]: برخلاف واقع و به صورت سهوی، پلاک ثبتی شماره [شماره پلاک] واقع در [آدرس ملک] به مساحت [متراژ ملک] متر مربع، که ملک طلق وراثی مرحوم [نام متوفی] می باشد، در فهرست اموال متوفی ذکر نگردیده است. مالکیت مرحوم به موجب سند رسمی شماره [شماره سند] مورخ [تاریخ سند] تنظیمی در دفتر اسناد رسمی شماره [شماره دفتر] محرز و مسلم است که تصویر مصدق آن به پیوست تقدیم می گردد. ارزش فعلی این ملک بر اساس عرف بازار [مبلغ] ریال تخمین زده می شود.
2.  [دومین مورد اعتراض با جزئیات کامل]: تعداد [تعداد] سهم از نوع [نوع سهام، مثلاً سهام شرکت بورس] متعلق به متوفی در شرکت [نام شرکت] به شماره ثبت [شماره ثبت] در فهرست اموال قید نشده است. استعلامات انجام شده از شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سجام) این موضوع را تأیید می نماید که مستندات آن نیز ضمیمه دادخواست می باشد.
3.  [سومین مورد اعتراض با جزئیات کامل]: میزان بدهی مرحوم به آقای/خانم [نام بستانکار] به مبلغ [مبلغ بدهی] ریال که به موجب [نوع مدرک، مثلاً چک برگشتی به شماره، سفته یا قرارداد] بر ذمه متوفی بوده و توسط بستانکار نیز مطالبه گردیده است، در ردیف دیون درج نگردیده که تصویر مصدق [مدرک بدهی] و گواهی عدم پرداخت [در صورت چک/سفته] به پیوست تقدیم می گردد. عدم درج این دین، موجب افزایش کاذب سهم الارث و تضییع حقوق وراث خواهد شد.
4.  [چهارمین مورد اعتراض با جزئیات کامل، در صورت لزوم]: ارزش گذاری پلاک ثبتی شماره [شماره پلاک] واقع در [آدرس ملک] در قرار تحریر ترکه به مبلغ [مبلغ ارزش گذاری شده] ریال تعیین گردیده است، در حالی که طبق نظریه کارشناسی رسمی دادگستری که به پیوست تقدیم می گردد، ارزش واقعی این ملک مبلغ [مبلغ واقعی] ریال می باشد. این اختلاف فاحش در ارزش گذاری، حقوق ورثه را تحت الشعاع قرار می دهد.

نظر به مراتب فوق و با استناد به ماده ۹ قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۳۹۴ و مواد مرتبط از قانون امور حسبی، درخواست رسیدگی قضایی، ارجاع امر به کارشناسی رسمی دادگستری (در صورت نیاز مجدد برای بررسی موارد فنی) و نهایتاً صدور حکم شایسته مبنی بر [ابطال کامل / اصلاح] قرار تحریر ترکه مورخ [تاریخ قرار] و [درج / حذف / اصلاح] موارد معترض عنه را از محضر محترم دادگاه استدعا دارم.

با تشکر و احترام،
[نام و نام خانوادگی خواهان]
[تاریخ]
[امضا]

رعایت مهلت ۲۰ روزه از تاریخ ابلاغ قرار تحریر ترکه، برای طرح دادخواست اعتراض به این قرار، از اهمیت حیاتی برخوردار است. بی توجهی به این مهلت قانونی، به معنای از دست دادن حق اعتراض و قطعیت یافتن قرار خواهد بود.

روند رسیدگی به اعتراض در دادگاه عمومی و آثار آن

پس از ثبت نمونه اعتراض به تحریر ترکه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و ارسال آن به دادگاه عمومی حقوقی، پرونده وارد مرحله رسیدگی قضایی می شود. این مرحله دارای پیچیدگی ها و ظرافت های خاص خود است که نیازمند پیگیری دقیق و ارائه دفاعیات مستدل می باشد.

نقش قاضی دادگاه عمومی در بررسی دقیق اعتراض

قاضی دادگاه عمومی حقوقی مسئولیت بررسی دقیق و همه جانبه دادخواست اعتراض را بر عهده دارد. در این مرحله، قاضی ابتدا به بررسی شکلی دادخواست (مانند رعایت مهلت قانونی، تکمیل بودن مدارک و صحت اطلاعات) می پردازد. سپس، وارد ماهیت اعتراض می شود و ادعاهای خواهان (معترض) را با مفاد قرار تحریر ترکه و مستندات ارائه شده توسط طرفین مورد سنجش قرار می دهد.

قاضی ممکن است برای روشن شدن ابهامات و تکمیل اطلاعات، دستوراتی صادر کند، از جمله:

• درخواست ارائه مدارک یا توضیحات بیشتر از خواهان و خواندگان.
• استعلام از مراجع ذیربط (مانند اداره ثبت اسناد، بانک ها، سازمان بورس) در خصوص صحت اطلاعات مربوط به اموال یا دیون.
• برگزاری جلسات دادرسی با حضور طرفین برای استماع اظهارات و دفاعیات آن ها.

احتمال ارجاع مجدد به کارشناسی رسمی دادگستری

در صورتی که اعتراض به جنبه های فنی مانند ارزش گذاری اموال، شناسایی دقیق حدود املاک، یا بررسی اسناد پیچیده مالی مربوط باشد، قاضی می تواند با صدور قرار کارشناسی، پرونده را به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع دهد. کارشناس مربوطه، با بررسی دقیق مستندات و بازدید میدانی (در صورت لزوم)، نظریه کارشناسی خود را به دادگاه ارائه می دهد. این نظریه می تواند نقش مهمی در تصمیم گیری نهایی قاضی ایفا کند.

طرفین می توانند پس از ارائه نظریه کارشناسی، نسبت به آن اعتراض کنند و خواستار ارجاع به هیأت کارشناسی شوند.

انواع رأی صادره توسط دادگاه

پس از اتمام مراحل دادرسی و بررسی تمامی ادله و مدارک، دادگاه عمومی حقوقی یکی از آرای زیر را صادر خواهد کرد:

1. تأیید قرار تحریر ترکه: اگر دادگاه تشخیص دهد که اعتراض وارد نیست و قرار تحریر ترکه بدون نقص و ایراد قانونی صادر شده است، رأی به تأیید قرار صادره از شورای حل اختلاف می دهد.
2. اصلاح قرار تحریر ترکه: در صورتی که دادگاه، بخشی از اعتراض خواهان را موجه بداند (مثلاً وجود یک مال از قلم افتاده یا اشتباه در ارزش گذاری یک مال)، رأی به اصلاح قرار تحریر ترکه صادر می کند. در این صورت، فقط موارد معترض عنه تصحیح می شوند و سایر مفاد قرار به قوت خود باقی می مانند.
3. ابطال قرار تحریر ترکه: اگر ایرادات وارده به قرار تحریر ترکه آنقدر اساسی و جدی باشند (مثلاً عدم رعایت تشریفات اساسی قانونی یا نقص فاحش و گسترده در صورت برداری اموال) که امکان اصلاح آن وجود نداشته باشد، دادگاه رأی به ابطال کامل قرار تحریر ترکه صادر می کند. در این حالت، تمامی فرآیند تحریر ترکه باید مجدداً از ابتدا آغاز شود.

آثار حقوقی رأی دادگاه بر وضعیت ترکه و حقوق وراث

رأی صادره از دادگاه عمومی حقوقی، دارای آثار حقوقی مهمی بر وضعیت ترکه و حقوق تمامی ذی نفعان خواهد بود:

• قطعیت یافتن فهرست اموال: با صدور رأی قطعی از سوی دادگاه (چه تأیید، چه اصلاح و چه ابطال)، فهرست اموال، دیون و مطالبات متوفی تثبیت می شود و مبنای اقدامات بعدی قرار می گیرد.
• آماده سازی برای تقسیم ترکه: در صورت تأیید یا اصلاح قرار تحریر ترکه، وراث می توانند بر اساس فهرست نهایی، برای تقسیم ترکه اقدام کنند.
• حفظ حقوق تضییع شده: رأی به نفع معترض، حقوق وی را که در قرار اولیه تضییع شده بود، احیا می کند و عدالت را برقرار می سازد.
• مسئولیت های جدید: در صورت ابطال قرار، شورای حل اختلاف موظف است مجدداً فرآیند تحریر ترکه را با رعایت تشریفات و رفع ایرادات آغاز نماید.

پیگیری دقیق و حضور فعال در تمامی مراحل دادرسی، از جمله ارائه نمونه اعتراض به تحریر ترکه، می تواند به احقاق کامل حقوق وراث و سایر ذی نفعان کمک شایانی نماید.

نکات حقوقی و توصیه های مهم برای معترضان

فرآیند اعتراض به قرار تحریر ترکه، اگرچه در ظاهر یک دعوای نسبتاً ساده به نظر می رسد، اما دارای پیچیدگی های حقوقی خاص خود است. برای افزایش شانس موفقیت و جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی، توجه به نکات و توصیه های حقوقی زیر حائز اهمیت است.

اهمیت مشاوره و بهره گیری از وکیل متخصص ارث و امور حسبی

مباحث مربوط به ارث، وصیت، تحریر و تقسیم ترکه، از جمله دعاوی تخصصی در حقوق مدنی محسوب می شوند. قوانین و مقررات مربوط به این حوزه، مانند قانون امور حسبی، دارای جزئیات و تبصره های فراوانی هستند که ممکن است برای افراد عادی قابل درک نباشند. یک وکیل متخصص ارث و امور حسبی با اشراف کامل بر قوانین و رویه قضایی، می تواند:

• در تشخیص صحیح دلایل اعتراض و جهات قانونی قابل استناد، شما را راهنمایی کند.
• در تنظیم نمونه دادخواست اعتراض به تحریر ترکه به بهترین و مؤثرترین شکل ممکن کمک کند.
• مدارک لازم را به درستی جمع آوری و تدوین نماید.
• در جلسات دادگاه به نمایندگی از شما حاضر شده و دفاعیات حقوقی لازم را ارائه دهد.
• روند پرونده را به صورت حرفه ای پیگیری کند و از بروز اشتباهات جلوگیری نماید.

هزینه ای که برای مشاوره و استخدام وکیل پرداخت می شود، در بسیاری از موارد به دلیل حفظ حقوق مالی شما و جلوگیری از خسارات بیشتر، بسیار ناچیز تلقی می گردد.

دقت فوق العاده در رعایت مهلت ۲۰ روزه اعتراض

همان طور که پیشتر ذکر شد، مهلت ۲۰ روزه برای اعتراض به قرار تحریر ترکه از تاریخ ابلاغ، یک مهلت قانونی و قطعی است. این بدان معناست که اگر دادخواست اعتراض حتی یک روز پس از پایان این مهلت ثبت شود، دادگاه آن را رد خواهد کرد و قرار تحریر ترکه قطعی تلقی خواهد شد. لذا، معترضان باید به محض ابلاغ قرار، بدون فوت وقت، نسبت به بررسی آن و در صورت لزوم، اقدام برای تنظیم و ثبت دادخواست اقدام کنند. این موضوع بهترین و مهمترین نکته در این فرآیند است و کوچکترین بی دقتی در آن، می تواند منجر به از دست رفتن کامل حق اعتراض شود.

لزوم جمع آوری کامل و دقیق مستندات اثباتی قبل از طرح دادخواست

اثبات ادعا در دادگاه، بر عهده مدعی (معترض) است. بنابراین، هر ادعایی در مورد نقص یا اشتباه در قرار تحریر ترکه، باید با مدارک و مستندات معتبر پشتیبانی شود. جمع آوری این مستندات (از جمله اسناد مالکیت، مدارک بانکی، گواهی سهام، فاکتورها، قراردادها، نظریه کارشناسی و…) باید پیش از تنظیم دادخواست انجام شده و به پیوست آن به دادگاه ارائه گردد. هرچه مستندات شما قوی تر و جامع تر باشند، شانس موفقیت در دادگاه نیز بالاتر خواهد بود.

تمایز بین اعتراض به قرار تحریر ترکه و سایر دعاوی مرتبط

مباحث مربوط به ترکه ممکن است با دعاوی حقوقی دیگری تداخل یا شباهت داشته باشند که تمایز آن ها ضروری است:

• مهر و موم ترکه: این اقدام برای حفظ و جلوگیری از دخل و تصرف غیرقانونی در اموال متوفی قبل از تحریر یا تقسیم ترکه صورت می گیرد و با اعتراض به خود قرار تحریر ترکه متفاوت است.
• تقسیم ترکه: تقسیم ترکه، فرآیندی جداگانه است که پس از تحریر ترکه و قطعیت فهرست اموال، برای توزیع دارایی ها بین وراث انجام می شود. اعتراض به تحریر ترکه، پیش نیازی برای تقسیم عادلانه است.
• دعوای اثبات مالکیت: اگر دعوایی بر سر مالکیت برخی اموال باشد که متوفی مدعی مالکیت آن بوده یا به نام او ثبت شده، این دعوا باید به صورت جداگانه طرح شود.

شناخت دقیق ماهیت دعوای خود و تمایز آن با سایر دعاوی مرتبط، از طرح دادخواست های اشتباه و طولانی شدن روند دادرسی جلوگیری می کند.

نتیجه گیری

فرآیند اعتراض به قرار تحریر ترکه، ابزاری حقوقی و حیاتی برای تمامی اشخاص ذی نفع، به خصوص ورثه، است تا اطمینان حاصل کنند که حقوق مالی آن ها پس از فوت متوفی به درستی شناسایی و محفوظ می ماند. این اقدام که مستلزم رعایت دقیق تشریفات قانونی، از جمله مهلت ۲۰ روزه اعتراض و تقدیم نمونه دادخواست اعتراض به تحریر ترکه به دادگاه عمومی حقوقی است، می تواند به اصلاح یا حتی ابطال قرار تحریر ترکه ناقص یا اشتباه منجر شود. شناخت کامل دلایل قانونی قابل استناد برای اعتراض، جمع آوری مستندات قوی و پیگیری مستمر پرونده در دادگاه، از عوامل تعیین کننده در موفقیت این فرآیند هستند.

با توجه به پیچیدگی های مباحث حقوقی مربوط به ارث و امور حسبی، تاکید مجدد بر این نکته ضروری است که بهره گیری از مشاوره و تخصص یک وکیل مجرب در این حوزه، می تواند راهگشای بسیاری از ابهامات و دشواری ها باشد و شما را در مسیر احقاق کامل حقوق خود یاری رساند. اقدام به موقع، آگاهانه و با پشتوانه حقوقی، ضامن حفظ و استیفای حقوق شما در مواجهه با فرآیندهای قانونی مرتبط با ترکه خواهد بود.