پیشنهاد راه اندازی سامانه صدور «شناسه» ویژه مادران دارای 3 فرزند و بیشتر
بخش دوم لایحه بودجه امسال، در حالی اعلام وصول شد که اگرچه سهم هر دستگاه و موضوعات مرتبط از محل هزینه کرد یک درصد اعتبارات هزینه ای شرکت های دولتی، بانک ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت روشن شده، طبق گزارش مرکز پژوهش های مجلس، سهم موضوعات مرتبط با حوزه زنان، خانواده و جوانی جمعیت از مجموع این اعتبار 18.56 درصد است.
به گزارش آژیراک، بخش دوم لایحه بودجه سال 1403، در حالی اعلام وصول شده است که در مقایسه با سنوات گذشته پررنگ تر دیده شده است و همچنین شفاف شدن موضوعات و دستگاه های مرتبط با قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در قالب جدولی مشخص است. این امر نقش قابل توجهی در روشن تر شدن نحوه هزینه کرد این اعتبارات و به ویژه نظارت عملیاتی تر در فرایند بودجه اعمال می کند.
علاوه بر این روشن شدن سهم هر یک از دستگاه ها و همچنین میزان اعتبار اختصاص یافته به آنها از منابع بند «ب» تبصره «13» را باید از جمله نکات مثبت دیگر لایحه بودجه سال 1403 در حوزه خانواده، زنان و جوانی جمعیت دانست. نگاهی به سنجه های ارزیابی عملکرد دستگاه های سیاستگذار در حوزه زنان و خانواده در لایحه بودجه نشان می دهد این سنجه ها از یک سو جامع و مبتنی بر شرح وظایف تخصصی دستگاه ها طراحی نشده و از سوی دیگر مبنای پیش بینی مقدار 1403 در آنها روشن نیست. علاوه بر این عملیاتی نبودن برخی شاخص ها جهت سنجش و عدم تطابق با برنامه هفتم پیشرفت از دیگر ایرادات این سنجه هاست.
بر این اساس مرکز پژوهش های مجلس پیشنهاد کرده است که با هدف نظارت پذیرتر شدن و شفاف تر شدن هزینه کرد اعتبارات حوزه زنان، خانواده و جوانی جمعیت مواردی در بخش دو لایحه بودجه سال 1403 اعمال شود؛ اول، انتقال اعتبار تملک دارایی سرمایه ای دبیرخانه ستاد حمایت از خانواده و جوانی جمعیت از جدول 9 ردیف های متفرقه به جدول 7، انتقال ردیف دبیرخانه حمایت از خانواده و جوانی جمعیت از ذیل سازمان برنامه و بودجه به ذیل نهاد ریاست جمهوری و همچنین پیش بینی بخشی از اعتبار جدول 12 برای موضوع ساماندهی روش های جایگزین نوین در حوزه ناباروری و پوشش بیمه پایه آنها (حکم بند «ب» ماده 81 مصوبه برنامه هفتم پیشرفت) از محل بخشی از اعتبارات بند «ترویج فرهنگ فرزندآوری و اقدامات موثر در راستای جوانی جمعیت» و همچنین اصلاح و تکمیل سنجه های عملکردی حوزه زنان خانواده و جوانی جمعیت مبتنی بر مصوبه برنامه هفتم پیشرفت وظایف تخصصی دستگاه.
پیشنهاد ایجاد سامانه برخط صدور شناسه ویژه برای مادران دارای سه فرزند و بیشتر
پیشنهاد اختصاص زمین رایگان به خانواده های دارای 4 فرزند و بیشتر در بودجه 1403
مرکز پژوهش های مجلس در ادامه، ضرورت توجه به موضوع اختصاص زمین رایگان برای خانواده های دارای چهار فرزند و بیشتر زیر 20 سال و خانواده هایی که فرزند سوم آنها پس از قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به دنیا آمده، سامانه برخط برای صدور شناسه ویژه برای مادران دارای سه فرزند و بیشتر (ماده 25) قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت)، راه اندازی مراکز تسهیلات زایمانی در مناطقی که دسترسی یک ساعته به پزشک ندارند (ماده 49 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت)، کاهش در سن بازنشستگی برای مادرانی که صاحب فرزند می شوند (بند «ت» ماده 17 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت)، مهد کودک سازمانی (ماده 22 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت)، بیمه درمان ناباروری (ماده 43 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت)، توسعه فرهنگ واسطه گری در امر انتخاب همسر (ماده 37 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت) و اختصاص بخشی از اعتبار این جدول برای اجرایی شدن موارد یاد شده از محل بندهای افزایش مشارکت و مردمی سازی و انجام فعالیت فرهنگی و ردیف اجرای احکام عمومی مندرج از قانون جوانی جمعیت را پیشنهاد کرده است.
رشد 32 درصدی اعتبارات هزینه ای معاونت امور زنان و خانواده
اختصاص بودجه برای حمایت از توانمندسازی زنان و آسیب زدایی از زنان و خانواده
اگرچه موضوعات مرتبط با حوزه زنان و خانواده، فرابخشی است و دستگاه های متعددی به لحاظ شرح فعالیت ها و عملکرد با این حوزه مرتبط هستند، با این حال می توان گفت دو دستگاه تخصصی و اصلی در بودجه سنواتی در کنار وظایف تخصصی در این حوزه، نقش هماهنگی بین دستگاهی و نظارت بر عملکرد سایر دستگاه ها در این زمینه را ایفا می کنند: «معاونت امور زنان و خانواده» ذیل نهاد ریاست جمهوری و «دبیرخانه ستاد حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» ذیل سازمان برنامه و بودجه کشور.
همان طور که جدول فوق نشان می دهد اعتبارات هزینه ای معاونت امور زنان و خانواده تنها 32 درصد رشد داشته است که بخش عمده این رشد جبران حقوق و مزایاست. اعتبارات تملک دارایی این معاونت با 100 رشد منفی مواجه بوده است که علت حذف این اعتبار مشخص نیست، با این حال بخش عمده تغییر اعتبارات این دستگاه، در اعتبارات اختصاصی این نهاد و به واسطه بند «ب» تبصره 13 قانون بودجه سال 1403 و تکلیف به هزینه کرد اعتبارات یک درصد شرکت های دولتی، بانک ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت در امور مختلف به ویژه موضوع ازدواج، خانواده و جوانی جمعیت و توانمندسازی بانوان و آسیب زدایی از زنان و خانواده رخ داده است. به نحوی که مراجعه به لایحه بودجه نشان می دهد برای موضوع حمایت از توانمندسازی زنان و آسیب زدایی از زنان و خانواده برای معاونت امور زنان و خانواده، 18 هزار میلیارد ریال اعتبار اختصاص یافته که در اعتبار اختصاصی معاونت لحاظ شده است.
اگرچه روشن شدن سهم معاونت امور زنان و خانواده از این اعتبار نکته بسیار مثبتی تلقی می شود و از سوی دیگر لحاظ کردن این اعتبار در مجموع اعتبارات معاونت امور زنان و خانواده از حیث پیشبرد مطالبات در حوزه زنان و خانواده بسیار حایز اهمیت است، اما با توجه به اینکه این اعتبار باید از محل یک درصد اعتبارات هزینه ای شرکت ها تخصیص یابد و سابقه عدم تخصیص این اعتبار در سال گذشته باید این ملاحظه را داشت که عدم تخصیص آن می تواند چالش های متعددی را برای پیشبرد مسایل حوزه زنان و خانواده به ویژه اهداف و تکالیف تعیین شده در برنامه هفتم پیشرفت به همراه آورد.
رشد 17 درصدی اعتبار ستاد حمایت از خانواده و جوانی جمعیت
اعتبار ستاد حمایت از خانواده و جوانی جمعیت نیز با رشد 17 درصدی مواجه بوده است، بخش عمده این مسیله به واسطه لحاظ کردن درآمد اختصاصی برای ستاد در راستای بند «ب» تبصره 13 قانون بودجه سال 1403 است.
یکی دیگر از نکات قابل توجه این است که لحاظ شدن دبیرخانه ستاد ملی جمعیت ذیل سازمان برنامه و بودجه است. این به این معنی است که دستگاه سیاستگذار این ستاد در بودجه، سازمان برنامه و بودجه قرار گرفته و این در حالیست که در تبصره 2 ماده یک قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، دبیرخانه ماهیت مستقل داشته و دبیر ستاد با حکم رییس جمهور تعیین می شود. بر این اساس پیشنهاد می شود که ردیف این ستاد ذیل نهاد ریاست جمهوری لحاظ شود.
عدم تحقق منابع بند «ب» تبصره 13 قانون بودجه سال 1403 منجر بر زمین ماندن بخش عمده ای از وظایف محول شده به این دستگاه ها خواهد شد.
روشن تر شدن سهم هر دستگاه و موضوعات مرتبط از محل هزینه کرد یک درصد اعتبارات هزینه ای شرکت های دولتی، بانک ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت یکی از نکات مثبت لایحه بودجه سال 1403 است. سهم موضوعات مرتبط با حوزه زنان، خانواده و جوانی جمعیت از مجموع این اعتبار 18.56 درصد است، با این حال مشخص نیست چرا برای موضوع «تدوین برنامه ساماندهی روش های جایگزین نوین در حوزه ناباروری از جمله رحم اجاره ای، فریز تخمک، ساماندهی مراکز ارایه دهنده این خدمات» که در بند «ب» ماده 81 مصوبه برنامه هفتم پیشرفت مورد تاکید قرار گرفته اعتباری مشخص نشده است؟.
پیشنهاد می شود بخشی از اعتبار موضوع «ترویج فرهنگ فرزندآوری و اقدامات موثر در راستای جوانی جمعیت» برای برنامه ساماندهی روش های جایگزین نوین در حوزه ناباروری و پوشش بیمه پایه آنها اختصاص یابد.
علاوه بر این برای معاونت امور زنان و خانواده صرفاً در خصوص موضوع «حمایت از برنامه های توانمندسازی زنان و آسیب زدایی از زنان و خانواده» اعتبار پیش بینی شده، در حالی که در حوزه ازدواج و خانواده که ذیل معاونت امور زنان و خانواده نیز پیگیری می شود، باید اعتبار و برنامه ای لحاظ می شد که نشده است.
یکی از نکات قابل توجه در لایحه بودجه سال 1403 که به واسطه اصلاح مواد (180) و (182) قانون آیین نامه داخلی مجلس اضافه شده، الزام دولت به تهیه «سنجه های ارزیابی برنامه دستگاه های سیاستگذار» است که نقش مهمی در بودجه ریزی برنامه محور و همچنین نظارت بر هزینه کرد اعتبارات تخصیص یافته و اثربخشی آنها ایفا خواهد کرد.
اگرچه کلیت این اقدام مثبت است، با این حال نگاهی به سنجه های طراحی شده، نشان می دهد این سنجه ها از یک سو جامع و مبتنی بر شرح وظایف تخصصی دستگاه ها طراحی نشده و از سوی دیگر مبنای پیش بینی مقدار سال 1403 در آنها روشن نیست. علاوه بر این عملیاتی نبودن برخی شاخص ها جهت سنجش و عدم تطابق با برنامه هفتم پیشرفت از دیگر ایرادهای این سنجه هاست.
حمایت از مراکز خدمات مشاوره تخصصی ازدواج خانواده و چند ابهام
همان طور که ملاحظه می شود برای وزارت ورزش و جوانان جهت سنجش پذیری عملکرد دو موضوع حمایت از تقویت مهارت های اشتغال پذیری جوانان و حمایت از مراکز خدمات مشاوره تخصصی ازدواج خانواده پیشنهاد شده است. این سنجه ها، علاوه بر اینکه متناسب با تمامی وظایف تخصصی دستگاه طراحی نشده و درنتیجه جامع نیست، از ابهام در نحوه سنجش آن نیز رنج می برد.
اینکه مبنای عدد تعیین شده در سال 1403 چه مبنایی است و این موضوع چه تناسبی با شرح وظایف ذاتی وزارت ورزش و جوانان دارد و چه مهارت هایی ملاک است در این سنجه مبهم است. با توجه به اینکه در برنامه هفتم پیشرفت ذیل ماده 79، سنجه عملکردی «ترویج الگوهای صحیح همسرگزینی و ترغیب به ازدواج به هنگام، آسان و پایدار متناسب با فرهنگ اسلامی-ایرانی و ظرفیت های بومی (در قالب برگزاری کارگاه ها و دوره های آموزشی) و مراکز تخصصی مشاوره خانواده، ازدواج و پیشگیری از طلاق» به تصویب رسیده است، پیشنهاد می شود این سنجه های عملکردی جایگزین موارد یاد شده شوند.
در خصوص سازمان بهزیستی نیز نظر به تکالیف ذاتی سازمان در خصوص حمایت از زنان سرپرست خانوار و همچنین حمایت از خانواده های دارای فرزند چندقلو و ارایه خدمات مشاوره حین طلاق پیشنهاد می شود این سنجه ها نیز به موضوعات ذیل این نهاد الحاق شود.
در خصوص وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز نظر به تکلیف بند «پ» ماده 80 برنامه هفتم پیشرفت در خصوص توانمندسازی و حمایت از زنان سرپرست خانوار و ماده 79 مصوبه برنامه هفتم پیشرفت در خصوص افزایش مهارت های شغلی زنان در قالب برگزاری کارگاه ها و دوره های آموزشی پیشنهاد می شود سنجه های یاد شده به مجموعه سنجه های عملکردی این دستگاه الحاق شود.
شفاف شدن نحوه هزینه کرد اعتبارات ستاد ملی جمعیت به تفکیک دستگاه ها و موضوعات
یکی از مهمترین موضوعات مندرج در بخش دوم لایحه بودجه سال 1403 موضوع اعتبارات قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت است. در قانون بودجه سال 1402 برای دبیرخانه ستاد ملی جمعیت در مجموع 75 هزار میلیارد ریال دیده شده بود. با این حال نحوه هزینه کرد این اعتبار به مصوبه ستاد ملی جمعیت واگذار شد. علی رغم مصوبه ستاد ملی جمعیت در خصوص روشن شدن نحوه هزینه کرد این اعتبار با توجه به عدم وجود حساب برای ستاد ملی جمعیت نزد خزانه این اعتبار تا اسفندماه سال 1402 تخصیص نیافت.
حال در لایحه بودجه سال 1403 به منظور شفافیت در هزینه کرد و تسریع در روند تخصیص اعتبارات، نحوه هزینه کرد اعتبار جوانی جمعیت در ذیل جدول 23 لایحه به تفکیک دستگاه ها و موضوعات ذکر شده است.
مرکز پژوهش های مجلس در ادامه این گزارش درخصوص جدول فوق چند نکته را نیز ذکر کرده است:
تضعیف نقش راهبری ستاد ملی جمعیت
در جدول 23 موضوع، دستگاه ها و میزان اعتبار پیش بینی شده برای دبیرخانه ستاد حمایت از خانواده و جوانی جمعیت پیش بینی شده است. اگرچه این موضوع به شفافیت در بودجه کمک رسانده، اما در عمل بخشی از اختیار و استقلال ستاد ملی جمعیت (دبیرخانه) را در توزیع اعتبار تضعیف کرده است.
عدم توجه به موضوعات مهم نیازمند اعتبار در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت
برخی از موضوعات مهم قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت که نیازمند تامین اعتبار نیز است در این جدول دیده نشده است. از جمله این موارد می توان به «هزینه آماده سازی زمین رایگان برای خانواده دارای سه فرزند و بیشتر» موضوع ماده 4 قانون و همچنین بند «چ» تبصره 13 احکام بودجه ای سال 1403 با موضوع اختصاص یک قطعه زمین رایگان به خانواده های دارای 4 فرزند و بیشتر زیر 20 سال اشاره کرد. در این بند ذکر شده به منظور حمایت از خانواده و تحقق جوانی جمعیت، وزارت راه و شهرسازی مکلف است در سال 1403 یک قطعه زمین به صورت رایگان در قالب شرایط مندرج در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به خانواده های دارای چهار فرزند و بیشتر زیر 20 سال اختصاص دهد. وزارت راه و شهرسازی مکلف است هر سه ماه یکبار گزارش عملکرد این بند را به کمیسیون های عمران، اجتماعی و فرهنگی مجلس شورای اسلامی ارسال کند.
عدم تخصیص این اعتبار اجرای این ماده که مطالبه عمومی نیز است را با چالش مواجه خواهد کرد. علاوه بر این برای موضوعاتی مانند سامانه برخط برای صدور شناسه ویژه برای مادران دارای سه فرزند و بیشتر (ماده 25 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت)، راه اندازی مراکز تسهیلات زایمانی در مناطقی که دسترسی یک ساعته به پزشک ندارند (ماده 49 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت)، کاهش در سن بازنشستگی برای مادرانی که صاحب فرزند می شوند (بند «ت» ماده 17 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت)، مهد کودک سازمانی (ماده 22 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت)، بیمه درمان ناباروری (ماده 43 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت)، توسعه فرهنگ واسطه گری در امر انتخاب همسر (ماده 37 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت) و… دیده نشده است.
پایان خبر آژیراک
پیشنهاد راه اندازی سامانه صدور «شناسه» ویژه مادران دارای 3 فرزند و بیشتر
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "پیشنهاد راه اندازی سامانه صدور «شناسه» ویژه مادران دارای 3 فرزند و بیشتر" هستید؟ با کلیک بر روی اجتماعی، به دنبال مطالب مرتبط با این موضوع هستید؟ با کلیک بر روی دسته بندی های مرتبط، محتواهای دیگری را کشف کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "پیشنهاد راه اندازی سامانه صدور «شناسه» ویژه مادران دارای 3 فرزند و بیشتر"، کلیک کنید.