ترانه های غیرقابل دفاع اما موفق!

امیرعلی سلیمانی می گوید: بخشی از موسیقی پاپ ما برای ترانه از لحاظ ادبی ارزش قایل نیست و خیلی از ترانه ها شاید از لحاظ متنی و مکتوب خیلی قابل دفاع نباشند؛ اما در ژانر خود موفق هستند.

 این ترانه سرا که با کتاب «محاورات» برگزیده بخش ترانه هجدهمین جشنواره شعر فجر شده است، در گفت وگو با آژیراک درباره این کتاب خود گفت: مجموعه ام شامل 70 ترانه عاشقانه است که در سال 1401 در انتشارات نزدیک تر منتشر شده است؛ البته بیشتر ترانه ها اجرا شده و یا در مراحل انتشار موسیقایی بودند. اجراشدن ترانه هایم برایم اولویت دارد؛ اما دوست داشتم ترانه های مکتوبی را که به نظرم دارای ارزش بودند، منتشر کنم که این مجموعه در جشنواره موردتوجه داوران قرار گرفت.

  او در ادامه درباره ارزیابی اش از وضعیت ترانه با بیان اینکه ترانه باید در قالب موسیقی بررسی شود، گفت: زمانی که از ترانه با عنوان قالب ادبی صحبت می کنیم باید در بستر همان موسیقی به آن نگاه کنیم. در سال های اخیر ترانه در حوزه موسیقی به لحاظ کمی تنوع بیشتری پیدا کرده است که در دل هر فراوانی هم آسیب هایی وجود دارد؛ در واقع هرچه از نظر کمی، تعداد بالا می رود، طبیعتاً فراز و نشیب در آثار بیشتر می شود.
 

سلیمانی با تاکید بر اینکه بخشی از موسیقی پاپ ما برای ترانه از لحاظ ادبی ارزش قایل نیست، بیان کرد: زمانی که با نگاه ادبی به این ترانه ها نگاه کنیم، شاید دارای ایرادهای ابتدایی باشند؛ اما خب مخاطب خود را دارند یا ممکن است پیدا کنند. به نظرم برای اینکه ارزیابی درست تری نسبت به ادبیات امروز پیدا کنیم باید به همه ترانه سراهایی که درگیر موسیقی هستند نگاه کنیم، خیلی از ترانه ها شاید از لحاظ متنی و مکتوب خیلی قابل دفاع نباشند؛ اما در ژانر خود موفق هستند.
 

او افزود: فکر می کنم اگر بررسی ترانه را به بستر موسیقی ببریم و بعد از شنیدن قطعه موسیقی درباره ترانه آن اثر و کارکردی که ترانه در آن موسیقی ایفا می کند صحبت کنیم، صحبت دقیق تری خواهیم داشت تا اینکه بخواهیم به متن مکتوب توجه کنیم. اگر ترانه را در موسیقی ببینیم باید بگویم ترانه سرایان جوان خوبی داریم که بیشترشان هنرمند هستند و در حوزه موسیقی توانایی ساختن آهنگ را دارند و متناسب با آهنگی که می سازند، ترانه می نویسند و آثارشان موفق است، برخی نیز خواننده هستند.
 

این ترانه سرا خاطرنشان کرد: تعریف درست و دقیق ترانه این است که سانگ رایتر باشد و ترانه سرا بر اساس ملودی ای که خود یا دیگری ساخته متنی بر روی آن قرار دهد.
 

سلیمانی درباره اینکه اغلب ترانه سرایان مهجور واقع می شوند و شهرت ترانه هایشان بر روی آن ها سایه می اندازد، توضیح داد: فکر می کنم بخشی از این پاسخ به مطالبی که گفته شد، برمی گردد. از طرف دیگر ما جدا از آهنگ ساز و خواننده یک شخصیت مستقل به نام ترانه سرا داشتیم درحالی که در موسیقی غیرایرانی، معمولاً کسی که آهنگ را می سازد، خودش ترانه را می نویسد؛ ما چهار شخصیت مستقل برای یک اثر موسیقی داریم، خواننده، آهنگ ساز، ترانه سرا و تنظیم کننده. آن ها در همکاری با یکدیگر قطعه موسیقی را می سازند و غیرطبیعی نیست که ترانه سرا دیده نشود؛ زیرا در اولویت بندی خواننده در راس قضیه قرار دارد، بعد آهنگ ساز دارای شهرت نسبی است، بعد هم ترانه سرا و تنظیم کننده. مخاطبی که موسیقی ای را می شنود، برایش اولویت ندارد که آهنگ ساز کیست. او یک صدا را می شود و آن صدا فارغ از خوب یا بد بودنش در ذهنش می ماند.

  او ادامه داد: «صدا» است که تعیین می کند مخاطب قطعه موسیقی ای را بشنود یا نه. البته به نظرم می شود کمپانی های موسیقی با فعالیت های جنبی برای عوامل موسیقی شان ارزش بیشتری قایل شوند. البته امروز نسبت به 15 سال پیش کم کم این اتفاق دارد می افتد؛ 15 سال پیش در کاور قطعات اسم ترانه سرا را نمی دیدیم و حداقل امروز به میزانی از مالکیت اثر احترام گذاشته می شود.
 

این ترانه سرا سپس با طرح این سوال که آیا ما مخاطبان موسیقی ای داریم که بر اساس ترانه سرا قطعات موسیقی را گوش دهند، بیان کرد: به ندرت این اتفاق می افتد؛ منِ مخاطب طرفدار خواننده هستم و خواننده با هر ترانه سرایی که کار کند، آثارش را دنبال می کنم. خیلی بعید است یک نفر به ترانه اشتیاق داشته باشد که بگوید برایم اولویت با ترانه است و بعد خواننده؛ فکر می کنم مهجور بودن ترانه سرایان به خاطر این است که همه عوامل موسیقی جز خواننده معمولاً در اولویت بعدی قرار می گیرند که منحصر به ایران هم نیست، در همه جا این طور است؛ ولی آن جا چون ترانه سرا و آهنگ ساز یک نفر است نقش پررنگ تری را در قطعه بازی می کند.
 

او با بیان اینکه ترانه سرا و آهنگ ساز یک قطعه موسیقی را می سازند و خواننده اجراکننده آن قطعه است، گفت: خالقان یک قطعه موسیقی، ترانه سراها و آهنگ سازها هستند و خواننده با بهره گیری از صدایش، این خلق را اجرا می کند و به گوش مخاطبان می رساند. به نظرم اگر کمپانی های موسیقی و خود خوانندگان برای مولفان ارزش قایل باشند و آن ها را تبلیغ کنند، ارزش کار خود را بالا می برند. اگر خواننده ای در آلبوم موسیقی خود نامی از آهنگ ساز و ترانه سرا نبرد، برای اعتبار خود ارزش بالایی قایل نیست. الان نسبت به قبل وضعیت بهتر شده است؛ الان 15 تا 20 ترانه سرا داریم که به عنوان ترانه سرا در میان جامعه موسیقی معروف هستند، اما فرم کار این است مخاطبی که قطعه موسیقی را مثلاً در ماشین می شنود، اولویت برایش خواننده است.
 

امیرعلی سلیمانی درباره کارکرد اجتماعی و تاثیرگذاری ترانه نیز گفت: ترانه کارکرد اجتماعی بالایی دارد؛ گاه شدیدتر و جدی تر و گاه با بازدهی کمتر. اما لازم است متولیان عرصه موسیقی با سعه صدر بیشتری اجازه دهند کاری در حوزه اجتماعی و سیاسی با مجوز منتشر شود. اگر سعه صدر وجود داشته باشد، شاهد کارکرد اجتماعی آن خواهیم بود. اما اگر کارکردهای هنرمندانه از موضوعات اجتماعی کنار برود، آثار به یک سری آثار و خلقیات غیرهنری تبدیل می شوند، آن زمان سیاه نمایی بیشتر شده، اثرگذاری کمتر می شود. هرچقدر مسایل اجتماعی با قالب های هنری آمیخته شوند هم تاثیرگذارترند و چون با عاطفه همراه هستند، درک و توجه به آن ها دقیق تر می شود.

  پایان خبر آژیراک
 

ترانه های غیرقابل دفاع اما موفق!