آشنایی با تشریفات دیپلماتیک در بیت رهبری

به گزارش آژیراک تابناک نوشت: در سفر اخیر وزیر دفاع عربستان سعودی به کشورمان و ملاقات این مقام سعودی با رهبرمعظم انقلاب عکسهای این دیدار و نوع قرار گرفتن پرچم ایران مورد توجه کاربران فضای مجازی قرار گرفت در این تصاویر تنها پرچم جمهوری اسلامی ایران در محل ملاقات قرار داشت به این بهانه تشریفات دیپلماتیک بیت رهبری و پروتکل های خاص ایشان را مرور کرده ایم:

کارکرد پروتکل های تشریفاتی چیست؟

  پروتکل های دیپلماتیک و تشریفاتی مجموعه ای از قوانین آداب و رویه های استاندارد هستند که تعاملات رسمی بین کشورها و نمایندگان دیپلماتیک را تنظیم می کنند. این پروتکل ها شامل نحوه استقبال از مقامات خارجی ترتیب ملاقات ها استفاده از نمادهای ملی (مانند پرچم و سرود) و رعایت احترام متقابل است.

  پروتکل های دیپلماتیک و تشریفاتی مجموعه ای از قوانین آداب و رویه های استاندارد هستند که تعاملات رسمی بین کشورها و نمایندگان دیپلماتیک را تنظیم می کنند. این پروتکل ها شامل نحوه استقبال از مقامات خارجی ترتیب ملاقات ها استفاده از نمادهای ملی (مانند پرچم و سرود) و رعایت احترام متقابل است

هدف از این پروتکل ها تسهیل ارتباطات دیپلماتیک حفظ احترام به حاکمیت کشورها و جلوگیری از سوءتفاهم های سیاسی است. این پروتکل ها در کنوانسیون های بین المللی مانند کنوانسیون وین ۱۹۶۱ درباره روابط دیپلماتیک تعریف شده اند و شامل جنبه هایی مانند مراسم استقبال تشریفات رسمی و استفاده از نمادهای ملی در ملاقات های سطح بالا می شوند. 

کنوانسیون وین؛ چارچوب تشریفات و پروتکل های دیپلماتیک در سطح جهان

کنوانسیون وین ۱۹۶۱ که در ۱۸ آوریل ۱۹۶۱ امضا شد چارچوبی برای روابط دیپلماتیک ارائه می دهد. ماده ۲۰ این کنوانسیون به طور خاص بیان می کند که نمایندگی دیپلماتیک و سرپرست آن حق دارند از پرچم و نشان کشور فرستنده در محل نمایندگی (مانند سفارتخانه) محل اقامت سرپرست نمایندگی و وسایل نقلیه رسمی او استفاده کنند. این ماده پایه ای برای استفاده از پرچم ها در روابط دیپلماتیک است اما جزئیات دقیق چیدمان پرچم ها در ملاقات های سطح بالا بیشتر بر اساس عرف دیپلماتیک و توافقات دوجانبه است. 

پروتکل های دیپلماتیک و تشریفاتی مقام “سوپریم لیدر” در ایران

مقام “سوپریم لیدر” (رهبر معظم) در ایران بالاترین جایگاه سیاسی و معنوی را دارد و نقش کلیدی در تعیین سیاست های خارجی کشور ایفا می کند. در ملاقات های مستقیم رهبری با مقامات خارجی پروتکل های خاصی دنبال می شود:  “سوپریم لیدر” به عنوان بالاترین مقام کشور در پروتکل های دیپلماتیک جایگاه برتری دارد. ملاقات با رهبری معمولاً برای سران کشورها یا مقامات هم تراز (مانند پادشاهان یا رهبران معنوی) ترتیب داده می شود. 

محل ملاقات: ملاقات ها معمولاً در بیت رهبری برگزار می شود این پروتکل خاص ایرانی به دلیل تاکید بر سادگی در عین شکوه و احترام  و اجتناب از تجملات سابق است که امروز به صورت یک پروتکل مخصوص جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده است.

استفاده از پرچم ها: در ملاقات با رهبری اگر مقام رهبری به عنوان میزبان باشد تنها پرچم ایران در سمت راست ایشان قرار می گیرد. این پروتکل نشان دهنده جایگاه برتر مقام میزبان است. در صورت حضور پرچم کشور مهمان پرچم ها به صورت متقارن و با رعایت تساوی در ارتفاع و اندازه قرار می گیرند. 

تشریفات و آداب: ملاقات ها با رعایت کامل احترام و نزاکت برگزار و رفتارهایی مانند دست دادن نگاه مستقیم به مهمان و رعایت حریم شخصی با دقت انجام می شود. همچنین بر اساس پروتکل های دیپلماتیک بیت رهبری “ضیافت های رسمی” برای مهمانان رهبری برگزار نمی شود و اگر پذیرایی صورت گیرد ساده و مطابق با اصول اسلامی است (مانند سرو غذاهای حلال و اجتناب از نوشیدنی های الکلی). 

بر اساس پروتکل های دیپلماتیک بیت رهبری “ضیافت های رسمی” برای مهمانان رهبری برگزار نمی شود و اگر پذیرایی صورت گیرد ساده و مطابق با اصول اسلامی است

نقش تیم تشریفات: تیم تشریفات دفتر رهبری و وزارت امور خارجه مسئولیت هماهنگی ملاقات ها بررسی پرچم ها چیدمان محل و تنظیم برنامه را بر عهده دارند. این تیم پیش از ملاقات محل را بازبینی می کند تا از رعایت تمام پروتکل ها اطمینان حاصل شود.

در مجموع پروتکل های دیپلماتیک برای “سوپریم لیدر” در ایران به دلیل جایگاه منحصربه فرد این مقام با حساسیت بیشتری تنظیم می شود  در مقایسه پروتکل های ریاست جمهوری شامل فعالیت های دیپلماتیک گسترده تری است. استفاده از پرچم ها در هر دو مورد طبق استانداردهای بین المللی صورت می گیرد اما در ملاقات های “سوپریم لیدر” پرچم ایران ممکن است برجستگی بیشتری داشته باشد. تشریفات و آداب در ملاقات های سطح بالا شامل مراسم رسمی استفاده از پرچم ها و رعایت آداب فرهنگی است که همگی به حفظ احترام متقابل و تسهیل روابط دیپلماتیک کمک می کند. 

همچنین علاوه بر پرچم بر اساس پروتکل های ایرانی تصاویر رهبر و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران طبق پروتکل های تشریفاتی باید در مراسم رسمی و دیدارهای ریاست جمهوری و وزیران با طرف های خارجی در محل قابل مشاهده نصب باشد.

آداب استفاده از پرچم در مراسم رسمی هم بخشی کلیدی از پروتکل های دیپلماتیک است که نشان دهنده احترام به هویت ملی و حاکمیت کشورها است. چیدمان پرچم ها باید با رعایت تقدم (مانند قرار گرفتن پرچم میزبان در سمت راست) برابری (هم اندازه و هم سطح بودن پرچم ها) و احترام (عدم تماس با زمین یا استفاده تزئینی) انجام شود. در ایران پرچم جمهوری اسلامی ایران با ملاحظات اسلامی و انقلابی نمایش داده می شود و در دیدارهای رهبر انقلاب ممکن است نمادهای مذهبی نیز در کنار آن حضور داشته باشند. اشتباه در این پروتکل ها می تواند تبعات دیپلماتیک داشته باشد بنابراین دقت و آموزش تیم تشریفات اهمیت زیادی دارد.

آداب و پروتکل های استفاده از پرچم در مراسم رسمی

 آداب و پروتکل های استفاده از پرچم در مراسم رسمی بخشی از تشریفات دیپلماتیک و ملی است که برای نشان دادن احترام به هویت ملی حاکمیت کشورها و تقویت روابط بین المللی طراحی شده است. این پروتکل ها بر اساس عرف بین المللی کنوانسیون های دیپلماتیک (مانند کنوانسیون وین ۱۹۶۱) و قوانین ملی کشورها تنظیم می شوند. 

در دیدارهایی که مقام میزبان (مانند رهبر رئیس جمهور پادشاه یا ملکه) از نظر پروتکلی بالاتر از مقام مهمان (مانند رئیس جمهور یا وزیر) باشد ممکن است تنها پرچم کشور میزبان نمایش داده شود

 چیدمان پرچم ها در مراسم رسمی

تقدم و جایگاه پرچم ها:

در دیدارهای دوجانبه پرچم کشور میزبان معمولاً در سمت راست (از دید مقام ارشد یا سخنران) و پرچم کشور مهمان در سمت چپ قرار می گیرد. این چیدمان نشانه احترام به کشور میزبان است. در دیدارهایی که مقام میزبان (مانند رهبر رئیس جمهور پادشاه یا ملکه) از نظر پروتکلی بالاتر از مقام مهمان (مانند رئیس جمهور یا وزیر) باشد ممکن است تنها پرچم کشور میزبان نمایش داده شود به ویژه در فضای داخلی.در مراسم چندجانبه (مانند اجلاس های بین المللی) پرچم ها به ترتیب الفبایی نام کشورها (بر اساس زبان رسمی سازمان مانند انگلیسی یا فرانسه) چیده می شوند.

پرچم ها باید هم اندازه و در یک سطح قرار گیرند تا نشان دهنده برابری کشورها باشد. هیچ پرچمی نباید بالاتر یا پایین تر از دیگری باشد مگر در موارد خاص (مانند پرچم سازمان ملل در اجلاس های این سازمان).پرچم کشور میزبان ممکن است در مرکز یا در جایگاه برجسته تری قرار گیرد.

هنگام نمایش پرچم به صورت عمودی بخش اصلی طراحی پرچم (مانند نشان یا نماد ملی) باید در سمت چپ از دید بیننده قرار گیرد. برای مثال در پرچم ایران کلمه “الله” باید به درستی قابل خواندن باشد.

در سالن های ملاقات یا مذاکرات پرچم های رومیزی روی میز یا پرچم های ایستاده در پشت مقامات قرار می گیرند. پرچم ها باید تمیز بدون پارگی و در شرایط مناسب باشند.

اگر پرچم ها روی پایه قرار دارند پایه ها باید محکم و شکیل باشند تا از افتادن پرچم جلوگیری شود.

در مراسم رسمی پرچم ها معمولاً از طلوع تا غروب آفتاب برافراشته می مانند مگر اینکه روشنایی کافی برای نمایش در شب فراهم باشد.بر اساس پروتکل های تشریفاتی در شرایط نامساعد جوی (مانند طوفان یا باران شدید) پرچم ها باید پایین آورده شوند مگر اینکه از جنس مقاوم به آب و هوا باشند.

 نصب پرچم در فضای خارجی:

پرچم ها باید در میله های استاندارد و با ارتفاع مناسب نصب شوند. در مراسم رسمی پرچم ها معمولاً از طلوع تا غروب آفتاب برافراشته می مانند مگر اینکه روشنایی کافی برای نمایش در شب فراهم باشد.بر اساس پروتکل های تشریفاتی در شرایط نامساعد جوی (مانند طوفان یا باران شدید) پرچم ها باید پایین آورده شوند مگر اینکه از جنس مقاوم به آب و هوا باشند.

 حمل پرچم در رژه یا مراسم:

پرچم باید با احترام حمل شود و هرگز نباید با زمین تماس پیدا کند. حامل پرچم (color bearer) باید آموزش دیده باشد و پرچم را با دو دست و در زاویه مناسب (معمولاً ۳۰ درجه) نگه دارد.

هنگام برافراشتن یا پایین آوردن پرچم افراد حاضر باید ایستاده و با احترام رفتار کنند. در برخی کشورها مانند ایران ممکن است سرود ملی نواخته شود و افراد باید سکوت کنند یا دست راست را روی قلب قرار دهند.در مراسم رسمی پرچم نباید به عنوان تزئین (مانند رومیزی یا پرده) استفاده شود زیرا این کار بی احترامی تلقی می شود.

اگر پرچمی کهنه پاره یا غیرقابل استفاده شود باید با احترام بازنشسته شود. در بسیاری از کشورها این کار با سوزاندن محترمانه پرچم در مراسم خاص انجام می شود. در ایران پرچم های کهنه معمولاً به نهادهای رسمی تحویل داده می شوند تا طبق پروتکل بازنشسته شوند.

در سفرهای رسمی پرچم کشور مهمان روی خودروی حامل مقام ارشد نصب می شود. این پرچم معمولاً در سمت راست خودرو (از دید راننده) قرار می گیرد.

ملاحظات فرهنگی و ملی در ایران

پرچم ایران:

پرچم جمهوری اسلامی ایران با سه رنگ سبز سفید و قرمز و نشان “الله” در مرکز نماد هویت ملی و ارزش های اسلامی-انقلابی است. در مراسم رسمی باید اطمینان حاصل شود که پرچم به درستی نمایش داده می شود و نشان آن وارونه نباشد.در مراسم مذهبی یا انقلابی ممکن است پرچم های سیاه یا سبز (نمادهای مذهبی) در کنار پرچم ملی استفاده شوند به ویژه در دیدارهای رهبر انقلاب.

اشتباه در چیدمان یا نمایش پرچم (مانند وارونه بودن یا قرار گرفتن در جایگاه نادرست) می تواند به تنش دیپلماتیک منجر شود. در ایران پروتکل های پرچم در دیدارهای رسمی با رعایت ملاحظات اسلامی (مانند اجتناب از استفاده تزئینی از پرچم) انجام می شود.

تمرین قبلی برای حاملان پرچم و تیم تشریفات ضروری است تا از اشتباهات احتمالی جلوگیری شود.

میهمان نوازی در مراسم دیپلماتیک یکی از جنبه های مهم در تقویت روابط بین المللی است که با رعایت اصول تشریفات جایگاه و احترام کشورها را به نمایش می گذارد. این مراسم ها به سه دسته کلی تقسیم می شوند: ضیافت های رسمی ضیافت های هیئت های دولتی و ضیافت های خانوادگی سران. در ادامه جزئیات هر دسته و اصول کلیدی تشریفات دیپلماتیک با نگاهی نو بررسی می شود.

میهمان نوازی در مراسم دیپلماتیک: آیین ها و اصول تشریفات بین المللی

این ضیافت ها به دعوت کشور میزبان برای هیئت های دولتی برگزار می شود که همراه سران (مانند پادشاه رئیس جمهور یا نخست وزیر) به کشور میزبان سفر می کنند. این هیئت ها در حوزه های سیاسی اجتماعی فرهنگی یا اقتصادی فعالیت دارند و بر اساس جایگاهشان درجات مختلفی دارند. تشریفات این ضیافت ها مشابه ضیافت های رسمی است و با همان دقت و شکوه اجرا می شود تا جایگاه سران و هیئت ها محترم شمرده شود.

۳. ضیافت های خانوادگی سران: رسمی یا صمیمی

این ضیافت ها به دو شکل رسمی و خصوصی برگزار می شوند:

ضیافت های رسمی خانوادگی سران: در کشورهای غیراسلامی اگر سران به همراه همسرانشان در مراسم شرکت کنند سالن جداگانه ای برای همسران در نظر گرفته نمی شود. مدیر تشریفات سران را به رأس میز هدایت می کند و سایر میهمانان و همسرانشان را به میزهای گرد می برد که نام هر میهمان از قبل روی میز درج شده است. میهمانان به صورت یکی در میان (زن و مرد) دور میز می نشینند. اما در کشورهای اسلامی همسران در سالن جداگانه ای پذیرایی می شوند. برای مثال همسر رئیس جمهور میزبان ضیافتی ویژه برای همسران میهمانان ترتیب می دهد.

یکی از اصول بنیادین تشریفات دیپلماتیک رعایت حریم شخصی است. دیپلمات ها نباید بیش از حد به طرف مقابل نزدیک شوند مگر اینکه فرهنگ کشور میزبان چنین اجازه ای بدهد. در کشورهای آسیایی فاصله کمتر (حدود دو متر) نشانه صمیمیت و احترام است اما در کشورهای اروپایی حفظ فاصله بیشتر نماد ادب و احترام به حریم شخصی محسوب می شود

۲. پوشش رسمی: نماد جایگاه و احترام

دیپلمات ها باید از کیف دستی چرمی چهارگوش و دسته دار استفاده کنند که معمولاً به رنگ مشکی یا قهوه ای انتخاب می شود تا با پوشش رسمی هماهنگ باشد. استفاده از کوله پشتی یا کیف های غیررسمی نقض اصول تشریفات است و می تواند تصویری غیرحرفه ای از دیپلمات ارائه دهد.

۵. احترام به قوانین کشورها: حساسیت های فرهنگی و قانونی

دیپلمات ها موظف اند به قوانین کشور میزبان احترام بگذارند. برای مثال یک دیپلمات ایرانی در جلساتی که مشروبات الکلی سرو می شود نباید شرکت کند زیرا این با قوانین اسلامی ایران مغایرت دارد. همچنین دیپلمات های خارجی که به ایران سفر می کنند باید قوانین حجاب را رعایت کنند. عدم رعایت این قوانین می تواند به تنش دیپلماتیک منجر شود.

۶. آداب غذا خوردن: ظرافت در رفتار

در ضیافت های رسمی آداب غذا خوردن اهمیت زیادی دارد. صحبت کردن هنگام غذا ممنوع است اما میهمانان می توانند قبل یا بعد از غذا با یکدیگر گپ بزنند. تند غذا خوردن بی ادبانه تلقی می شود و میهمانان باید پس از صرف غذا از میزبان تشکر کنند. این رفتارها نشان دهنده احترام به میزبان و فرهنگ اوست. به بیان دیگر تشریفات دیپلماتیک و میهمان نوازی آیینه ای از فرهنگ و احترام یک کشور به جهانیان است. کوچک ترین خطا در این مراسم ها می تواند تصویری نامطلوب از کشور میزبان ارائه دهد.

پایان خبر آژیراک