الزامی شدن تست کرونا برای سفر

پس از شیوع جهانی ویروس کرونا، صنعت سفر و گردشگری با بی سابقه ترین تحولات و محدودیت ها مواجه شد. در آن دوران، ارائه نتیجه منفی تست کرونا و سپس گواهی واکسیناسیون، به الزامات جدایی ناپذیری برای جابجایی بین کشورها تبدیل شد. این پروتکل ها با هدف کنترل همه گیری و جلوگیری از گسترش بیشتر ویروس وضع شدند. با این حال، در حال حاضر و با گذر از دوران اوج همه گیری، بخش قابل توجهی از این الزامات برداشته شده اند و سفر به حالت عادی تری بازگشته است، اگرچه همواره باید قبل از هر سفری، آخرین دستورالعمل های مقصد را بررسی کرد.

همه گیری کووید-۱۹، که از اواخر سال ۲۰۱۹ آغاز شد، به سرعت جهان را درگیر کرد و چالش های عظیمی را برای سیستم های بهداشت و درمان، اقتصادها و البته حوزه سفر ایجاد کرد. دولت ها در سراسر جهان برای مهار این ویروس، مجبور به اتخاذ تدابیر اضطراری و بی سابقه ای شدند. از جمله مهم ترین این تدابیر، محدودیت های شدید بر سفرهای بین المللی و داخلی بود. در ابتدا، بسیاری از کشورها مرزهای خود را به طور کامل بستند و پس از مدتی، با اتخاذ رویکردی کنترل شده تر، الزامات سختگیرانه ای مانند ارائه تست منفی PCR، تست آنتی ژن سریع، یا گواهی واکسیناسیون کامل را برای ورود مسافران وضع کردند. هدف اصلی این محدودیت ها، جلوگیری از واردات و صادرات ویروس از طریق مسافران و کنترل شیوع بیماری در داخل مرزها بود.

این دوران، تجربه ای کاملاً جدید برای مسافران بود. پیش از هر پرواز، مسافران باید از آخرین قوانین کشور مقصد و حتی کشورهای ترانزیت مطلع می شدند. تست های PCR با اعتبار زمانی محدود (معمولاً ۷۲ یا ۹۶ ساعت قبل از پرواز)، و لزوم انجام آن ها در آزمایشگاه های مورد تایید وزارت بهداشت کشور مبدأ و همچنین مورد قبول کشور مقصد، به امری عادی تبدیل شده بود. پس از معرفی واکسن ها، کارت واکسن دیجیتال و اثبات تزریق دوزهای کامل واکسن های مورد تایید سازمان بهداشت جهانی (WHO) یا آژانس های دارویی منطقه ای مانند EMA (آژانس دارویی اروپا) نیز به فهرست مدارک ضروری اضافه شد. این فرآیندها، اگرچه برای حفظ سلامت عمومی لازم بودند، اما بار زیادی را بر دوش مسافران، ایرلاین ها و آژانس های مسافرتی تحمیل می کردند و باعث سردرگمی های بسیاری می شدند. اکنون با کاهش چشمگیر موارد ابتلا، افزایش پوشش واکسیناسیون و شناخت بهتر از ویروس، بسیاری از کشورها به تدریج این محدودیت ها را برداشته اند و به سوی عادی سازی سفر در حرکت هستند.

پایان دوران الزامی بودن تست کرونا و واکسیناسیون برای سفر

با گذشت زمان و افزایش دانش جامعه جهانی درباره ویروس کرونا، همچنین پیشرفت در تولید واکسن ها و ایمنی جمعی حاصل از آن، جهان به تدریج شاهد کاهش موارد شدید بیماری و بستری در بیمارستان ها بود. این تغییرات موجب شد تا بسیاری از کشورها سیاست های بهداشتی خود را بازنگری کنند و به سمت کاهش یا لغو محدودیت های سفر حرکت کنند. از اواسط سال ۲۰۲۲ و با سرعت گرفتن این روند در سال ۲۰۲۳، تعداد قابل توجهی از دولت ها به این نتیجه رسیدند که الزامات مربوط به تست کرونا و واکسیناسیون برای سفر، دیگر کارایی گذشته را ندارند و مانع از بهبود صنعت گردشگری و اقتصاد می شوند.

در حال حاضر، اکثر قریب به اتفاق کشورهای جهان الزامات مرتبط با ارائه تست منفی کرونا یا کارت واکسن را برای ورود مسافران خارجی لغو کرده اند. این تصمیم بر اساس داده های علمی، از جمله کاهش نرخ انتقال سویه های جدید، سطح بالای ایمنی جامعه در برابر بیماری های شدید و نیاز به احیای اقتصادی اتخاذ شده است. این روند لغو محدودیت ها، خبر بسیار خوبی برای مسافران و صنعت گردشگری است، زیرا برنامه ریزی سفر را ساده تر و دغدغه های مربوط به آزمایشگاه ها و اعتبار واکسن ها را به میزان زیادی کاهش داده است.

با این حال، باید توجه داشت که همواره ممکن است استثنائات نادر یا تغییرات ناگهانی در قوانین، به ویژه در صورت بروز سویه های جدید و خطرناک ویروس، رخ دهد. بنابراین، آگاهی از آخرین به روزرسانی ها پیش از هر سفر، همچنان یک توصیه کلیدی است.

وضعیت فعلی الزامات سفر (آپدیت خرداد ۱۴۰۳)

در این بخش، به بررسی وضعیت فعلی الزامات سفر می پردازیم و مقاصد پرطرفدار و شرایط خاص باقیمانده (در صورت وجود) را مرور می کنیم. آمار و اطلاعات ارائه شده بر مبنای آخرین گزارش ها تا خرداد ماه ۱۴۰۳ است و همواره به مسافران توصیه می شود پیش از حرکت، وضعیت دقیق مقصد خود را بررسی کنند.

مقاصد پرطرفدار بدون نیاز به تست یا واکسن

خبر خوب برای مسافران این است که اکثر مقاصد گردشگری محبوب در جهان و به ویژه مقاصد پرتردد برای ایرانیان، دیگر نیازی به ارائه تست منفی کرونا یا گواهی واکسیناسیون ندارند. این کشورها با هدف تسهیل سفر و احیای صنعت گردشگری خود، این محدودیت ها را به طور کامل برداشته اند. از جمله مهم ترین این مقاصد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ترکیه: یکی از پرطرفدارترین مقاصد برای ایرانیان، ترکیه، از جمله اولین کشورهایی بود که تمامی الزامات ورودی مرتبط با کووید-۱۹، شامل تست PCR و کارت واکسن، را لغو کرد.
• امارات متحده عربی (دبی، ابوظبی): این کشور نیز تمامی محدودیت های کووید-۱۹ برای ورود مسافران را حذف کرده است.
• اکثر کشورهای اروپایی عضو شینگن: بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا و منطقه شینگن، از جمله فرانسه، آلمان، ایتالیا، اسپانیا، هلند و سوئیس، الزامات ورود مرتبط با کووید-۱۹ را لغو کرده اند. (همواره برای هر کشور به صورت مجزا بررسی شود).
• کشورهای همسایه و منطقه: بسیاری از کشورهای همسایه ایران مانند ارمنستان، گرجستان، آذربایجان و عمان نیز دیگر نیازی به این مدارک ندارند.
• سایر مقاصد جهانی: استرالیا، کانادا، انگلستان و ایالات متحده آمریکا نیز بخش عمده ای از محدودیت های خود را برداشته اند و دیگر برای ورود به این کشورها، ارائه تست کرونا یا گواهی واکسن الزامی نیست.

این لیست تنها نمونه ای از مقاصد پرطرفدار است و تعداد زیادی از کشورهای دیگر نیز سیاست مشابهی را در پیش گرفته اند. نکته حائز اهمیت این است که این وضعیت پویاست و در صورت تغییرات عمده در وضعیت سلامت جهانی، ممکن است برخی کشورها سیاست های خود را بازبینی کنند.

کشورهای با الزامات خاص و نادر (بررسی موردی)

در حال حاضر، تعداد بسیار کمی از کشورها یا مناطق همچنان الزامات سختگیرانه ای در رابطه با کووید-۱۹ برای ورود مسافران اعمال می کنند. این موارد بیشتر شامل کشورهایی می شود که رویکرد بهداشتی بسیار محتاطانه ای دارند یا در مناطق جغرافیایی خاصی قرار گرفته اند. اگرچه لیست این کشورها مدام در حال تغییر است، اما پیش از سفر به هر مقصدی، به ویژه مقاصد غیرمعمول یا دورافتاده، باید به دقت وب سایت رسمی سفارت یا کنسولگری آن کشور در ایران، یا وب سایت های مرجع اطلاعات سفر مانند مرکز اطلاعات سفر یاتا (IATA Travel Centre) را بررسی کرد. این منابع، دقیق ترین و به روزترین اطلاعات را در مورد الزامات ورود، از جمله نیاز به تست PCR، واکسن خاص، قرنطینه یا فرم های سلامت، ارائه می دهند.

شرایط پروازهای ترانزیت

یکی از نگرانی های رایج در دوران همه گیری، قوانین مربوط به پروازهای ترانزیتی بود. در گذشته، گاهی اوقات برای پروازهایی که توقف طولانی در یک کشور ثالث داشتند، قوانین خاصی اعمال می شد. اما در شرایط فعلی، عموماً برای پروازهای ترانزیتی که مسافر از فرودگاه خارج نمی شود، الزامات تست کرونا یا واکسیناسیون مربوط به کشور ترانزیت اعمال نمی شود. در واقع، قوانین کشور مقصد نهایی، ملاک عمل قرار می گیرد. با این حال، اگر قصد خروج از فرودگاه در طول ترانزیت (مثلاً برای گشت و گذار در شهر) را دارید، باید الزامات ورود به آن کشور را نیز بررسی کنید، زیرا در این صورت به عنوان یک مسافر ورودی به آن کشور تلقی خواهید شد.

آخرین قوانین ورود به ایران برای مسافران بین المللی

جمهوری اسلامی ایران نیز همگام با روند جهانی، تغییرات قابل توجهی در الزامات ورود مسافران بین المللی ایجاد کرده است. بر اساس آخرین بخشنامه ها و دستورالعمل های سازمان هواپیمایی کشوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران، در حال حاضر:

برای ورود به ایران، ارائه تست PCR منفی یا کارت واکسن کووید-۱۹ الزامی نیست. این بدان معناست که مسافران بین المللی (اعم از اتباع ایرانی و خارجی) می توانند بدون نیاز به ارائه این مدارک، وارد خاک ایران شوند. این تسهیلات با هدف بازگشت به شرایط عادی و رونق صنعت گردشگری و مبادلات تجاری صورت گرفته است.

وضعیت کودکان (زیر ۱۲ سال) و افراد واکسینه نشده نیز مانند بزرگسالان و افراد واکسینه شده است و هیچ محدودیت خاصی برای ورود آن ها به ایران در نظر گرفته نشده است. با این حال، همانند هر سفر بین المللی دیگر، توصیه می شود که مسافران در صورت مشاهده علائم بیماری، از سفر خودداری کرده و مراقبت های بهداشتی لازم را در طول مسیر و پس از ورود به کشور رعایت نمایند.

الزامات باقیمانده و نکات کاربردی (تاریخچه و توصیه های عمومی)

با وجود لغو بخش عمده ای از الزامات کووید-۱۹ برای سفر، دانستن برخی نکات و تاریخچه الزامات پیشین می تواند در درک بهتر شرایط و همچنین آمادگی برای هرگونه تغییرات احتمالی در آینده مفید باشد. اگرچه موارد زیر در حال حاضر برای اکثر مقاصد الزامی نیستند، اما در دوران اوج همه گیری، از ارکان اصلی سفرهای بین المللی محسوب می شدند:

اهمیت و اعتبار زمانی تست PCR (تاریخچه)

در دوران اوج همه گیری، تست PCR (واکنش زنجیره ای پلیمراز) به عنوان استاندارد طلایی برای تشخیص عفونت فعال کووید-۱۹ شناخته می شد و ارائه نتیجه منفی آن، اصلی ترین شرط برای پرواز به بسیاری از کشورها بود. معمولاً اعتبار زمانی این تست ۷۲ یا ۹۶ ساعت قبل از زمان پرواز (یا ورود به کشور مقصد) تعیین می شد. این بازه زمانی محدود، به منظور اطمینان از عدم ابتلای مسافر به ویروس در لحظه سفر بود. در صورت مثبت بودن نتیجه تست، فرد اجازه سفر نداشت و باید خود را قرنطینه می کرد. در مواردی، تست های آنتی ژن سریع (Rapid Antigen Test) نیز با اعتبار کوتاه تر (معمولاً ۲۴ تا ۴۸ ساعت) پذیرفته می شدند، اما PCR به دلیل دقت بالاتر، رایج تر بود.

آزمایشگاه های مورد تایید (تاریخچه و مرجع)

برای جلوگیری از جعل نتایج آزمایش و اطمینان از کیفیت تست ها، اکثر کشورها و ایرلاین ها تنها نتایج تست PCR را که در آزمایشگاه های مورد تایید وزارت بهداشت کشور مبدأ و/یا مورد تایید کشور مقصد انجام شده بود، می پذیرفتند. این آزمایشگاه ها تحت نظارت و با استانداردهای خاصی فعالیت می کردند و موظف بودند نتیجه آزمایش را با فرمت بین المللی، معمولاً به زبان انگلیسی و دارای QR Code، ارائه دهند. لیست آزمایشگاه های مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران برای انجام تست های پروازی، معمولاً در وب سایت رسمی این وزارتخانه یا سازمان هواپیمایی کشوری منتشر می شد و مسافران می توانستند با مراجعه به این سایت ها، نزدیک ترین آزمایشگاه معتبر را پیدا کنند.

واکسن های مورد تایید جهانی (تاریخچه)

پس از در دسترس قرار گرفتن واکسن های کووید-۱۹، بسیاری از کشورها، تزریق دوزهای کامل واکسن های مورد تایید را به عنوان جایگزینی برای تست PCR یا همراه با آن، الزامی کردند. واکسن های مورد تایید معمولاً شامل واکسن هایی بودند که توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) برای استفاده اضطراری تایید شده بودند، یا توسط آژانس های دارویی معتبر منطقه ای مانند آژانس دارویی اروپا (EMA) یا مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها در آمریکا (CDC) مجوز گرفته بودند. برخی از مهم ترین واکسن های مورد تایید جهانی شامل فایزر-بایون تک، مدرنا، آسترازنکا، جانسون اند جانسون، سینوفارم و سینوواک بودند. بسته به کشور مقصد، ممکن بود تنها برخی از این واکسن ها پذیرفته شوند یا برای انواع خاصی از واکسن ها (مانند سینوفارم در برخی کشورهای اروپایی)، شرایط خاصی در نظر گرفته شود.

در دوران اوج همه گیری، پایش و رعایت مداوم آخرین پروتکل های بهداشتی و الزامات ورود هر کشور، وظیفه ای حیاتی برای هر مسافری بود. عدم توجه به این نکات می توانست منجر به ممانعت از پرواز یا ورود به کشور مقصد شود.

دریافت کارت واکسن دیجیتال (تاریخچه و روند)

برای تسهیل فرآیند احراز هویت واکسیناسیون مسافران، در بسیاری از کشورها از جمله ایران، سامانه هایی برای صدور کارت واکسن دیجیتال راه اندازی شد. در ایران، این کارت از طریق سامانه سلامت (VCR.salamat.gov.ir) قابل دریافت بود. مسافران پس از تزریق دوزهای کامل واکسن و گذشت زمان مورد نیاز، می توانستند با مراجعه به این سامانه، اطلاعات واکسیناسیون خود را وارد کرده و کارت واکسن دیجیتال بین المللی خود را به زبان انگلیسی دریافت کنند. این کارت معمولاً حاوی یک QR Code بود که قابلیت اسکن شدن و تایید اعتبار توسط مقامات فرودگاهی یا مرزی کشورها را داشت. دقت در ورود اطلاعات گذرنامه (به ویژه نام و نام خانوادگی به انگلیسی و شماره پاسپورت) در این سامانه از اهمیت بالایی برخوردار بود، زیرا هرگونه مغایرت می توانست منجر به بروز مشکل در فرودگاه شود.

توصیه های کلیدی برای سفری آگاهانه و ایمن

با وجود لغو شدن بخش عمده ای از محدودیت های مرتبط با کووید-۱۹، سفر در دوران پساکرونا همچنان نیازمند آگاهی و برنامه ریزی دقیق است. برخی از توصیه های کلیدی برای سفری آگاهانه و ایمن به شرح زیر است:

بررسی قوانین قبل از سفر: اولین و مهم ترین گام

مهم ترین توصیه ای که می توان به هر مسافری ارائه داد، بررسی دقیق و به روز قوانین ورود به کشور مقصد و کشورهای ترانزیت، پیش از خرید بلیط و شروع سفر است. اگرچه در حال حاضر اکثر محدودیت ها برداشته شده اند، اما شرایط می تواند در کوتاه مدت تغییر کند، به ویژه در صورت بروز سویه های جدید و افزایش آمار مبتلایان در سطح جهانی. منابع اصلی و قابل اعتماد برای کسب اطلاعات عبارتند از:

• وب سایت مرکز اطلاعات سفر یاتا (IATA Travel Centre): این پلتفرم یکی از جامع ترین و به روزترین منابع برای اطلاع از قوانین سفر کشورها است. با وارد کردن ملیت و مقصد، می توانید تمامی الزامات ورود را مشاهده کنید.
• وب سایت سفارت یا کنسولگری کشور مقصد: وب سایت رسمی نمایندگی دیپلماتیک کشور مقصد در کشور مبدأ شما، منبعی معتبر و دقیق برای اطلاع از آخرین بخشنامه ها است.
• وب سایت رسمی ایرلاین: ایرلاین ها موظف هستند مسافران خود را از الزامات ورود به کشور مقصد مطلع کنند. بنابراین، وب سایت یا بخش پشتیبانی ایرلاین مربوطه، منبع خوبی برای اطلاعات خاص پرواز شماست.
• وب سایت رسمی وزارت بهداشت یا سازمان های دولتی کشور مقصد: برخی کشورها، اطلاعات به روز را در وب سایت های دولتی خود منتشر می کنند که می تواند شامل فرم های سلامت، الزامات واکسیناسیون (اگر هنوز وجود داشته باشد) و پروتکل های قرنطینه باشد.

شرایط خاص مسافران و پروتکل های بهداشتی عمومی

علاوه بر الزامات خاص مرتبط با کووید-۱۹ (که اکنون نادرند)، مسافران باید به پروتکل های بهداشتی عمومی و شرایط ویژه خود نیز توجه کنند:

• خانم های باردار و افراد دارای بیماری های زمینه ای: این افراد باید قبل از سفر با پزشک خود مشورت کنند. برخی ایرلاین ها ممکن است برای سفر افراد با شرایط خاص، گواهی پزشکی یا مجوز پرواز از پزشک معتمد ایرلاین را درخواست کنند. این قوانین عمومی پرواز هستند و لزوماً به کرونا مربوط نمی شوند، اما در دوران پسا کرونا، احتیاط بیشتری توصیه می شود.
• افرادی که اخیراً به کرونا مبتلا شده اند: اگرچه در حال حاضر اغلب نیازی به ارائه تست منفی پس از بهبودی نیست، اما توصیه می شود تا زمان بهبودی کامل و رفع علائم، از سفر خودداری شود تا از انتقال احتمالی به دیگران جلوگیری شود.
• پروتکل های بهداشتی در فرودگاه و طول پرواز:
  • وضعیت ماسک: در حال حاضر، الزام استفاده از ماسک در بسیاری از فرودگاه ها و پروازها برداشته شده است. با این حال، برخی ایرلاین ها یا کشورها ممکن است همچنان استفاده از ماسک را توصیه یا الزامی کنند. همواره قوانین ایرلاین خود و مقررات بهداشتی فرودگاه های مبدأ، ترانزیت و مقصد را بررسی کنید.
  • بهداشت فردی: شستشوی مکرر دست ها با آب و صابون، استفاده از ضدعفونی کننده های الکلی و رعایت فاصله فیزیکی (در صورت امکان) همچنان توصیه های بهداشتی مهمی برای پیشگیری از ابتلا به هرگونه بیماری عفونی در سفر هستند.
  • عدم سفر در صورت بیماری: اگر علائم بیماری دارید، از سفر خودداری کنید. این یک مسئولیت اخلاقی و بهداشتی است که به حفظ سلامت جامعه کمک می کند.

نتیجه گیری: سفری آگاهانه در جهانی رو به بهبود

دوران همه گیری کووید-۱۹، چالش های بی سابقه ای را برای صنعت سفر و مسافران به وجود آورد و برای مدتی، الزامی شدن تست کرونا و واکسیناسیون به بخشی جدایی ناپذیر از تجربه سفر تبدیل شد. با این حال، با تلاش های جهانی در زمینه واکسیناسیون، پیشرفت های علمی و کاهش نرخ بیماری های شدید، جهان به تدریج به سمت عادی سازی بازگشته است.

در حال حاضر، اکثر قریب به اتفاق کشورها، الزامات مربوط به ارائه تست منفی کرونا یا گواهی واکسیناسیون را برای ورود مسافران لغو کرده اند. این تغییر، سفرهای بین المللی را به مراتب ساده تر، سریع تر و کم دغدغه تر کرده است. با این حال، این وضعیت به معنای پایان کامل همه گیری یا بی نیازی از هوشیاری نیست. مسئولیت اصلی در کسب اطلاعات به روز و رعایت پروتکل های بهداشتی عمومی، همچنان بر عهده مسافر است. با دسترسی به منابع معتبر و توجه به توصیه های بهداشتی، می توانید از سفری آگاهانه، ایمن و لذت بخش در این جهان در حال بهبود اطمینان حاصل کنید.