اورامانات، به بهشت می ماند!

در دل رشته کوه های زاگرس جایی که طبیعت سخاوتمندانه تمام زیبایی هایش را به نمایش گذاشته منطقه ای شگفت انگیز به نام اورامانات (هورامان) قرار دارد. این سرزمین باستانی گویی تکه ای از بهشت است که بر روی زمین افتاده. معماری پلکانی خانه ها فرهنگ غنی و اصیل مردمان کُرد طبیعت بکر و دست نخورده و آیین های کهن اورامانات را به مقصدی منحصربه فرد برای گردشگران و ماجراجویان تبدیل کرده است. اما سفر به اورامانات تنها یک تجربه گردشگری نیست بلکه فرصتی است برای غرق شدن در تاریخ فرهنگ و طبیعت یک منطقه استثنایی. در این محتوا سفری مجازی به اورامانات خواهیم داشت و زوایای مختلف این بهشت گمشده را بررسی خواهیم کرد.

معنای لغوی واژه اورامانات

اورامانات نامی که بر این منطقه کوهستانی و زیبا نهاده شده ریشه در زبان باستانی کردی دارد. این واژه از دو بخش «هور» و «امان» تشکیل شده است. «هور» در زبان کردی به معنای خورشید و «امان» به معنای آمدن و جایگاه است. بنابراین اورامانات را می توان به «جایگاه خورشید» یا «سرزمین طلوع خورشید» ترجمه کرد. این نام گذاری به دلیل موقعیت جغرافیایی منطقه و قرار گرفتن آن در ارتفاعات است که باعث می شود زودتر از سایر مناطق شاهد طلوع خورشید باشد. برخی دیگر نیز معتقدند که «هور» در اینجا به معنای اهورامزدا خدای باستانی ایرانیان است و اورامانات به معنای «جایگاه اهورامزدا» است. این تفسیر نشان دهنده قدمت و اهمیت تاریخی و فرهنگی این منطقه است. در هر صورت نام اورامانات به خوبی بیانگر شکوه زیبایی و تقدس این سرزمین است.

گذری بر تاریخچه هورامان

تاریخ اورامانات به دوران باستان بازمی گردد. شواهد باستان شناسی نشان می دهد که این منطقه از هزاران سال پیش مسکونی بوده است. در دوران های مختلف اورامانات تحت حکومت امپراتوری های گوناگونی از جمله مادها هخامنشیان اشکانیان و ساسانیان قرار داشته است. این منطقه به دلیل موقعیت استراتژیک خود همواره مورد توجه حکومت ها بوده و نقش مهمی در تحولات تاریخی منطقه ایفا کرده است. در دوران اسلامی نیز اورامانات بخشی از قلمرو خلافت عباسی و سپس حکومت های محلی کُردی بوده است. مردم این منطقه همواره به حفظ استقلال و فرهنگ خود پایبند بوده اند و در برابر تجاوزات خارجی مقاومت کرده اند. آثار تاریخی متعددی از جمله قلعه ها آتشکده ها و کتیبه ها در اورامانات وجود دارد که گواهی بر تاریخ غنی و پرفراز و نشیب این سرزمین است.

معماری خانه های اورامانات

معماری پلکانی شاخص ترین ویژگی خانه های اورامانات است که این منطقه را در جهان متمایز کرده است. خانه ها در این منطقه به گونه ای ساخته شده اند که بام هر خانه حیاط خانه بالایی محسوب می شود. این نوع معماری علاوه بر زیبایی بصری مزایای دیگری نیز دارد. استفاده بهینه از فضای محدود کوهستانی مقاومت در برابر زلزله و ایجاد عایق حرارتی در برابر گرما و سرما از جمله این مزایا هستند. خانه ها معمولاً از سنگ و چوب ساخته می شوند و دارای دیوارهای ضخیم و پنجره های کوچک هستند. این ویژگی ها باعث می شود که خانه ها در تابستان خنک و در زمستان گرم باشند. کوچه های باریک و پرپیچ وخم پله های سنگی و دیوارهای پوشیده از گل و گیاه فضایی دلنشین و صمیمی را در اورامانات ایجاد کرده اند که هر بیننده ای را مجذوب خود می کند.

هورامان و زیبایی های انکارنشدنی آن

اورامانات سرزمینی مملو از شگفتی های طبیعی است که هر گردشگری را به تحسین وا می دارد. کوه های سر به فلک کشیده دره های عمیق و سرسبز رودخانه های خروشان چشمه های جوشان و آبشارهای زیبا تنها بخشی از جاذبه های طبیعی این منطقه هستند. جنگل های انبوه بلوط گردو و زالزالک چشم اندازهای بدیعی را خلق کرده اند که در هر فصل رنگ و بوی تازه ای به خود می گیرند. در فصل بهار دشت ها و دامنه های کوهستانی پوشیده از گل های وحشی می شوند و عطر دل انگیز آن ها فضا را پر می کند. در فصل پاییز برگ های درختان به رنگ های زرد نارنجی و قرمز در می آیند و منظره ای تماشایی را به وجود می آورند. علاوه بر این اورامانات دارای غارهای متعددی است که برخی از آن ها هنوز کشف نشده اند و می توانند مقصدی جذاب برای غارنوردان و ماجراجویان باشند.

پوشش گیاهی و آب وهوای هورامان

آب وهوای اورامانات معتدل کوهستانی است. تابستان های معتدل و زمستان های سرد و پربرف از ویژگی های این منطقه است. میزان بارندگی در اورامانات نسبتاً زیاد است و همین امر باعث شده تا پوشش گیاهی متنوع و غنی در این منطقه شکل بگیرد. جنگل های بلوط مهم ترین بخش پوشش گیاهی اورامانات را تشکیل می دهند. درختان گردو زالزالک انجیر و انار نیز در این منطقه به وفور یافت می شوند. علاوه بر درختان گیاهان دارویی و گل های وحشی نیز در اورامانات به وفور می رویند. آویشن پونه گل گاوزبان و بابونه از جمله گیاهان دارویی هستند که در این منطقه یافت می شوند. تنوع گیاهی اورامانات این منطقه را به بهشتی برای گیاه شناسان و علاقه مندان به طبیعت تبدیل کرده است.

ساکنان اورامان

مردم اورامانات از نژاد کُرد هستند و به زبان هورامی سخن می گویند. زبان هورامی یکی از گویش های باستانی زبان کردی است که هنوز هم در این منطقه رایج است. مردم اورامانات به مهمان نوازی صفا و صمیمیت مشهور هستند. آن ها با آغوش باز از گردشگران استقبال می کنند و سعی می کنند تا بهترین خاطرات را برای آن ها رقم بزنند. فرهنگ و آداب و رسوم مردم اورامانات بسیار غنی و اصیل است. رقص های محلی موسیقی سنتی لباس های رنگارنگ و غذاهای خوشمزه تنها بخشی از فرهنگ غنی این منطقه هستند. مردم اورامانات به حفظ سنت ها و ارزش های خود پایبند هستند و سعی می کنند تا این میراث گرانبها را به نسل های آینده منتقل کنند.

دیدنی های منطقه اورامانات

اورامانات مملو از جاذبه های گردشگری است که هر کدام تجربه ای منحصربه فرد را برای بازدیدکنندگان رقم می زنند. روستای پلکانی اورامان تخت یکی از مشهورترین جاذبه های این منطقه است که با معماری منحصربه فرد خود هر بیننده ای را به تحسین وا می دارد. چشمه بل یکی از پرآب ترین چشمه های خاورمیانه است که آب آن بسیار گوارا و خنک است. رودخانه سیروان یکی از طولانی ترین و پرآب ترین رودخانه های ایران است که از میان دره های اورامانات عبور می کند و چشم اندازهای زیبایی را خلق می کند. مسجد جامع اورامان یکی از قدیمی ترین مساجد ایران است که دارای معماری منحصربه فرد و تزئینات زیبایی است. علاوه بر این اورامانات دارای آثار تاریخی متعددی از جمله قلعه ها آتشکده ها و کتیبه ها است که می توانند برای علاقه مندان به تاریخ و باستان شناسی جذاب باشند.

دسترسی به هورامانات

دسترسی به اورامانات از طریق جاده های آسفالته امکان پذیر است. نزدیک ترین شهرها به اورامانات مریوان و پاوه هستند. از مریوان تا اورامان تخت حدود 75 کیلومتر و از پاوه تا اورامان تخت حدود 35 کیلومتر فاصله است. جاده های منتهی به اورامانات کوهستانی و پرپیچ وخم هستند بنابراین رانندگی در این جاده ها نیازمند احتیاط و مهارت است. همچنین در فصل زمستان به دلیل بارش برف و یخبندان تردد در این جاده ها ممکن است با مشکلاتی همراه باشد. برای سفر به اورامانات می توانید از خودروی شخصی یا وسایل حمل ونقل عمومی مانند اتوبوس و تاکسی استفاده کنید. همچنین تورهای گردشگری متعددی نیز به مقصد اورامانات برگزار می شوند که می توانند گزینه ای مناسب برای افرادی باشند که تمایل دارند با خیال آسوده به این منطقه سفر کنند.

بهترین فصل و زمان سفر به هورامان

بهترین فصل برای سفر به اورامانات فصل بهار و تابستان است. در این فصول آب وهوای منطقه معتدل و دلپذیر است و طبیعت در اوج زیبایی خود قرار دارد. دشت ها و دامنه های کوهستانی پوشیده از گل های وحشی می شوند و عطر دل انگیز آن ها فضا را پر می کند. همچنین در این فصول می توانید از فعالیت های مختلفی مانند پیاده روی کوهنوردی ماهیگیری و قایق سواری در رودخانه سیروان لذت ببرید. فصل پاییز نیز با رنگ های زیبای برگ های درختان منظره ای تماشایی را در اورامانات به وجود می آورد. اما در فصل زمستان به دلیل بارش برف و یخبندان سفر به این منطقه ممکن است با مشکلاتی همراه باشد. با این حال اگر به ورزش های زمستانی مانند اسکی و اسنوبرد علاقه دارید می توانید در فصل زمستان نیز به اورامانات سفر کنید.

اقامت در منطقه هورامان

برای اقامت در اورامانات گزینه های مختلفی پیش روی شما قرار دارد. می توانید در هتل ها مهمان پذیرها و خانه های بوم گردی که در این منطقه وجود دارند اقامت کنید. هتل ها و مهمان پذیرها امکانات رفاهی بیشتری را در اختیار شما قرار می دهند اما خانه های بوم گردی فرصتی را برای تجربه زندگی در کنار مردم محلی و آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم آن ها فراهم می کنند. همچنین می توانید در چادرهای عشایری که در فصل بهار و تابستان در دامنه های کوهستانی برپا می شوند اقامت کنید و تجربه ای متفاوت و هیجان انگیز را داشته باشید. قبل از سفر به اورامانات بهتر است محل اقامت خود را رزرو کنید به خصوص اگر در فصل های پرگردشگر به این منطقه سفر می کنید.

اورامانات کجاست؟

اورامانات منطقه ای کوهستانی است که در استان های کردستان و کرمانشاه ایران و همچنین بخش هایی از شمال شرقی عراق واقع شده است.

معماری پله کانی اورامانات چیست؟

معماری پلکانی اورامانات به این صورت است که خانه ها بر روی هم ساخته شده اند و بام هر خانه حیاط خانه بالایی محسوب می شود.

آیا اورامانات ثبت جهانی شده است؟

بله منظر فرهنگی اورامانات در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این ثبت جهانی نشان دهنده اهمیت فرهنگی و تاریخی این منطقه است.

بهترین مسیر دسترسی به اورامانات کدام است؟

بهترین مسیر دسترسی به اورامانات از طریق شهرهای مریوان و پاوه است. جاده های منتهی به اورامانات کوهستانی و پرپیچ وخم هستند.

زبان مردم اورامانات چیست؟

مردم اورامانات به زبان هورامی سخن می گویند. زبان هورامی یکی از گویش های باستانی زبان کردی است که هنوز هم در این منطقه رایج است.