چگونه در انگلستان وکیل شویم؟ + 5 مزیت آن

برای تبدیل شدن به وکیل در انگلستان، متقاضیان باید مسیرهای مشخصی را دنبال کنند که اغلب شامل گذراندن آزمون SQE (Solicitors Qualifying Examination) و کسب تجربه کاری واجد شرایط (Qualifying Work Experience – QWE) است. همچنین برای وکلای خارجی، امکان تطبیق تجربه قبلی در این مسیر وجود دارد.

رویای فعالیت در یکی از معتبرترین سیستم‌های حقوقی جهان در انگلستان، مقصدی ایده‌آل برای بسیاری از وکلای باتجربه، دانشجویان حقوق و فارغ‌التحصیلان این رشته محسوب می‌شود. سیستم حقوقی انگلستان، با قدمتی طولانی و تأثیرگذاری بین‌المللی، فرصت‌های بی‌نظیری را برای رشد حرفه‌ای و دستیابی به جایگاه اجتماعی بالا فراهم می‌آورد. با این حال، دستیابی به این جایگاه نیازمند درک عمیق از مسیرهای قانونی و الزامات حرفه‌ای به‌روز است. تغییرات اخیر، به‌ویژه با معرفی آزمون SQE، اهمیت آگاهی از جدیدترین قوانین را دوچندان کرده است. در این راهنمای جامع، به بررسی مسیرهای گوناگون برای وکیل شدن در انگلستان، از جمله تحصیلات دانشگاهی، مهاجرت کاری و چگونگی معادل‌سازی مدارک و تجربه برای وکلای خارجی، خواهیم پرداخت. همچنین، پنج مزیت کلیدی و چشمگیر از حرفه وکالت در این کشور را برجسته خواهیم کرد و نگاهی واقع‌بینانه به چالش‌ها و فرصت‌های پیش رو خواهیم داشت.

درک سیستم حقوقی انگلستان: Solicitors و Barristers

پیش از ورود به جزئیات مسیرهای وکیل شدن در انگلستان، لازم است با ساختار دوگانه حرفه وکالت در این کشور آشنا شوید: Solicitors و Barristers. هر یک از این عناوین، نقش‌ها، وظایف و مسیرهای آموزشی متفاوتی دارند و درک تفاوت‌هایشان برای انتخاب مسیر شغلی مناسب حیاتی است.

Solicitors (وکلای دادگستری/مشاوران حقوقی)

Solicitors ها وکلای عمومی هستند که با موکلان خود به طور مستقیم در ارتباطند و طیف وسیعی از خدمات حقوقی را ارائه می‌دهند. این خدمات شامل مشاوره حقوقی، تهیه اسناد قانونی، تنظیم قراردادها، نمایندگی در دعاوی کوچکتر و آماده‌سازی پرونده‌ها برای دادگاه‌های عالی می‌شود. آن‌ها معمولاً در شرکت‌های حقوقی، بخش‌های حقوقی سازمان‌ها یا به صورت مستقل فعالیت می‌کنند. نهاد نظارتی بر فعالیت Solicitors ها، Solicitors Regulation Authority (SRA) است که مسئولیت تعیین صلاحیت و نظارت بر رعایت اصول حرفه‌ای را بر عهده دارد.

Barristers (وکلای مدافع/مرافع)

Barristers ها متخصصان امور دادگاهی هستند و عمدتاً بر نمایندگی موکلان در دادگاه‌ها، ارائه نظرات حقوقی تخصصی و دفاع شفاهی تمرکز دارند. آن‌ها معمولاً توسط Solicitors ها استخدام می‌شوند تا در پرونده‌های پیچیده یا دادگاه‌های بالاتر حضور یابند. Barristers ها اغلب به صورت خوداشتغال در مجموعه‌هایی به نام Chambers فعالیت می‌کنند. نهاد نظارتی برای Barristers ها، Bar Standards Board (BSB) است که بر آموزش و رفتار حرفه‌ای آن‌ها نظارت دارد.

تفاوت‌های کلیدی بین Solicitors و Barristers

درک این تفاوت‌ها می‌تواند به شما در انتخاب مسیر صحیح برای وکیل شدن در انگلستان کمک شایانی کند. جدول زیر به صورت خلاصه این تمایزات را نشان می‌دهد:

ویژگی	Solicitor	Barrister
تمرکز اصلی	مشاوره حقوقی، آماده‌سازی پرونده، تعامل مستقیم با موکل	نمایندگی در دادگاه، دفاع شفاهی، ارائه نظرات تخصصی
محل کار	شرکت‌های حقوقی، بخش‌های حقوقی شرکت‌ها، مستقل	Chambers (به صورت خوداشتغال)
نهاد نظارتی	Solicitors Regulation Authority (SRA)	Bar Standards Board (BSB)
تعامل با موکل	مستقیم و اولیه	معمولاً از طریق Solicitor

مسیرهای گام به گام برای وکیل شدن در انگلستان (به‌روزرسانی ۲۰۲۴)

سیستم حقوقی انگلستان در سال‌های اخیر تغییرات مهمی را تجربه کرده است. یکی از برجسته‌ترین این تغییرات، جایگزینی مسیرهای سنتی با آزمون Solicitors Qualifying Examination (SQE) برای Solicitors ها است. در ادامه، مسیرهای اصلی و به‌روز را بررسی می‌کنیم.

مسیر تبدیل شدن به Solicitor (از طریق SQE)

آزمون SQE از سپتامبر ۲۰۲۱ جایگزین مسیرهای قبلی نظیر LPC و QLTS شده است و به عنوان یک مسیر متمرکز و یکپارچه برای تمام متقاضیان واجد شرایط فعالیت به عنوان Solicitor در نظر گرفته می‌شود.

۱. گام اول: داشتن مدرک دانشگاهی (Degree)

برای شروع، شما نیاز به یک مدرک دانشگاهی در هر رشته‌ای دارید. این مدرک می‌تواند:

• لیسانس حقوق (LLB) از انگلستان یا ولز.
• مدرک تحصیلی در هر رشته دیگری که نیاز به گذراندن دوره Graduate Diploma in Law (GDL) برای معادل‌سازی دانش حقوقی پایه دارد. این دوره، معمولاً یک ساله، مفاهیم اساسی حقوق انگلستان را به فارغ‌التحصیلان رشته‌های غیرحقوقی آموزش می‌دهد.
• مدرک تحصیلی خارجی که توسط SRA ارزیابی و معادل‌سازی شده باشد. برای وکلای خارجی یا دارندگان مدارک حقوقی از سایر کشورها، SRA مدارک را بررسی می‌کند تا از معادل بودن آن‌ها با استانداردهای انگلستان اطمینان حاصل کند.

۲. گام دوم: گذراندن دو بخش آزمون SQE

آزمون SQE از دو بخش اصلی تشکیل شده است:

• SQE1: ارزیابی دانش حقوقی (Functional Legal Knowledge)
  این بخش شامل دو آزمون چندگزینه‌ای است که دانش شما را در طیف وسیعی از حوزه‌های حقوقی اصلی انگلستان، از جمله حقوق عمومی، کیفری، قراردادها، اموال، تجارت و … می‌سنجد. هر آزمون شامل ۱۸۰ سوال است. قبولی در این بخش به معنای تسلط بر مبانی تئوری حقوق است. هزینه‌های تقریبی این بخش در حال حاضر حدود ۱۶۲۲ پوند است.
• SQE2: ارزیابی مهارت‌های عملی حقوقی
  این بخش بر مهارت‌های عملی مورد نیاز برای یک Solicitor تمرکز دارد و شامل ۱۶ تکلیف عملی در زمینه‌هایی مانند مصاحبه با موکل، مشاوره حقوقی، نگارش حقوقی، تحقیق حقوقی و دفاع در دادگاه است. این آزمون‌ها در طول ۵ روز برگزار می‌شوند. هزینه‌های تقریبی SQE2 حدود ۲۵۶۷ پوند است.

۳. گام سوم: کسب تجربه کاری واجد شرایط (Qualifying Work Experience – QWE)

یکی از نوآوری‌های مهم SQE، انعطاف‌پذیری در کسب QWE است. متقاضیان باید حداقل ۲ سال تجربه کاری واجد شرایط را کسب کنند. این تجربه می‌تواند در قالب‌های مختلفی از جمله کار در شرکت‌های حقوقی، بخش‌های حقوقی سازمان‌ها، مراکز خیریه، دفتر وکلا، یا حتی کارآموزی در حین تحصیل باشد. نکته مهم این است که این تجربه باید توسط یک Solicitor تایید شود که این تاییدیه می‌تواند توسط یک Solicitor داخلی سازمان یا یک Solicitor خارجی انجام شود. QWE می‌تواند در حداکثر چهار کارفرما یا سازمان مختلف جمع‌آوری شود.

۴. گام چهارم: تایید صلاحیت و شخصیت (Character and Suitability Assessment)

پیش از دریافت پروانه وکالت، SRA سوابق شخصیتی و صلاحیت متقاضی را بررسی می‌کند. این شامل بررسی سوابق کیفری، مالی، رفتاری و هرگونه تخلف حرفه‌ای گذشته است. این مرحله برای اطمینان از رعایت اصول اخلاقی و حرفه‌ای در حرفه وکالت است.

۵. گام پنجم: درخواست و دریافت پروانه وکالت از SRA

پس از موفقیت در تمامی مراحل فوق، متقاضی می‌تواند درخواست خود را برای دریافت پروانه وکالت به SRA ارسال کند و رسماً به عنوان یک Solicitor در انگلستان فعالیت کند. همچنین، لازم به ذکر است که مسیرهای منسوخ شده مانند Legal Practice Course (LPC) و Qualified Lawyers Transfer Scheme (QLTS) دیگر برای متقاضیان جدید فعال نیستند و با SQE جایگزین شده‌اند.

مسیر تبدیل شدن به Barrister

مسیر تبدیل شدن به Barrister نیز ساختار مشخصی دارد که با مسیر Solicitor متفاوت است.

۱. گام اول: داشتن مدرک دانشگاهی

مشابه مسیر Solicitor، شما نیاز به یک مدرک LLB یا یک مدرک غیرحقوقی به همراه GDL دارید. مدرک شما باید شامل هفت درس اصلی حقوقی (مانند حقوق قرارداد، کیفری، عمومی) باشد. این همان مسیری است که در ویزموندو به دانشجویان پیشنهاد می‌شود.

۲. گام دوم: گذراندن دوره آموزش حرفه‌ای وکالت (Bar Professional Training Course – BPTC / Bar Course)

این دوره که معمولاً یک سال طول می‌کشد، مهارت‌های عملی و دانش تخصصی لازم برای یک Barrister را آموزش می‌دهد. قبولی در این دوره بسیار رقابتی است و شامل آموزش‌هایی در زمینه دفاع در دادگاه، نگارش حقوقی و اخلاق حرفه‌ای است.

۳. گام سوم: گذراندن دوره کارآموزی (Pupillage)

Pupillage یک دوره کارآموزی تخصصی است که معمولاً یک ساله بوده و به شدت رقابتی است. در این دوره، کارآموزان تحت نظارت یک Barrister باتجربه (Pupil Master) آموزش‌های عملی را فرا می‌گیرند و تجربه واقعی وکالت در دادگاه‌ها و Chambers را کسب می‌کنند. در نیمه دوم دوره، Pupil ها اجازه دارند به صورت مستقل در دادگاه‌ها حضور یابند.

۴. گام چهارم: عضویت در یکی از چهار Inn of Court

برای تبدیل شدن به Barrister، شما باید به یکی از چهار Inn of Court در لندن (Lincoln’s Inn, Inner Temple, Middle Temple, Gray’s Inn) بپیوندید. این سازمان‌ها نقش مهمی در آموزش و پشتیبانی از Barristers ها دارند و مراسم Call to the Bar را برگزار می‌کنند.

۵. گام پنجم: درخواست و دریافت پروانه وکالت از BSB

پس از اتمام موفقیت‌آمیز Pupillage و Call to the Bar، می‌توانید پروانه وکالت خود را از Bar Standards Board (BSB) دریافت کرده و رسماً به عنوان Barrister فعالیت کنید.

وکالت در انگلستان با پروانه وکالت ایران (مسیر وکلای خارجی باتجربه)

وکلای باتجربه از کشورهایی مانند ایران که قصد مهاجرت کاری و فعالیت در انگلستان را دارند، مسیری متفاوت را پیش رو دارند. پروانه وکالت ایران به صورت مستقیم در انگلستان قابل تبدیل نیست، اما تجربه وکالت خارجی می‌تواند مزایای قابل توجهی در مسیر SQE ایجاد کند. وکلای خارجی ممکن است تحت شرایط خاصی از بخش‌هایی از QWE یا حتی SQE معاف شوند، مشروط بر اینکه بتوانند سابقه و دانش حقوقی خود را به اثبات رسانند.

اهمیت اثبات دانش حقوقی Common Law و تسلط کامل به زبان انگلیسی در این مسیر حیاتی است. SRA مدارک و سوابق حرفه‌ای وکلای خارجی را ارزیابی می‌کند تا اطمینان حاصل کند که آن‌ها توانایی لازم برای فعالیت در سیستم حقوقی انگلستان را دارند. این ارزیابی می‌تواند شامل بررسی سوابق تحصیلی، گواهینامه‌های حرفه‌ای و نامه‌های معرفی باشد.

تجربه وکالت در ایران می‌تواند در مسیر SQE در انگلستان امتیاز محسوب شود، اما لازمه آن اثبات دانش Common Law و تسلط کامل به زبان انگلیسی است.

۵ مزیت کلیدی وکالت در انگلستان

حرفه وکالت در انگلستان، مزایای بسیاری را برای متخصصان حقوقی به ارمغان می‌آورد که آن را به مقصدی جذاب برای مهاجرت کاری و تحصیلی تبدیل کرده است.

۱. فرصت‌های شغلی و تخصصی گسترده و پویا

بازار کار حقوقی در انگلستان، به ویژه در شهر لندن، یکی از بزرگ‌ترین و پویاترین بازارهای حقوقی در جهان است. این کشور به عنوان یک قطب مالی و حقوقی بین‌المللی شناخته می‌شود. وکلای مهاجر به انگلستان می‌توانند در حوزه‌های حقوقی متنوعی مانند بانکداری، مالی، مهاجرت، فناوری، حقوق بین‌الملل، حقوق کیفری و … فعالیت کنند. این فرصت‌ها نه تنها در شرکت‌های حقوقی بین‌المللی بزرگ، بلکه در دفاتر تخصصی، سازمان‌های دولتی و بخش‌های حقوقی شرکت‌های چندملیتی نیز فراوان است.

۲. درآمد بالا و امنیت شغلی چشمگیر

وکالت در انگلستان یکی از پردرآمدترین حرفه‌ها محسوب می‌شود. درآمد وکلا در انگلستان بسته به تجربه، تخصص و موقعیت جغرافیایی بسیار متغیر است، اما به طور کلی در سطوح بالایی قرار دارد. برای مثال، میانگین حقوق یک Solicitor در سال می‌تواند از ۷۰ هزار پوند در سال فراتر رود و برای Barristers های باتجربه، این رقم به مراتب بالاتر است. این درآمد بالا، همراه با ثبات و آینده شغلی روشن، امنیت مالی قابل توجهی را برای وکلا و خانواده‌هایشان فراهم می‌کند.

۳. ارتقاء سطح علمی، دانش تخصصی و اعتبار بین‌المللی

کار در سیستم حقوقی انگلستان، که بر پایه Common Law است، فرصتی بی‌نظیر برای ارتقاء دانش و مهارت‌های حقوقی فراهم می‌کند. وکلای مهاجر به انگلستان به بهترین دانشگاه‌ها، کتابخانه‌ها و منابع حقوقی روز دنیا دسترسی دارند. کسب تجربه عملی در این سیستم حقوقی با سابقه و تأثیرگذار جهانی، به رسمیت شناخته شدن مدرک و تجربه کاری انگلستان در سطح بین‌الملل را تضمین می‌کند و اعتبار حرفه‌ای شما را به شدت افزایش می‌دهد.

۴. امکان مهاجرت خانواده و بهبود کیفیت کلی زندگی

موفقیت در حرفه وکالت در انگلستان، مسیر روشنی را برای اخذ اقامت دائم انگلیس و حتی شهروندی آن برای خود و اعضای خانواده هموار می‌کند. انگلستان با داشتن زیرساخت‌های عالی برای زندگی، سیستم بهداشتی و آموزشی پیشرفته، و خدمات اجتماعی مطلوب، کیفیت زندگی بالایی را ارائه می‌دهد. این مزیت، برای افرادی که به دنبال یک زندگی بهتر برای خود و عزیزانشان هستند، بسیار جذاب است.

۵. اعتبار حرفه‌ای و اجتماعی بالا در سطح ملی و بین‌المللی

حرفه وکالت در انگلستان از جایگاه اجتماعی و احترام بسیار بالایی برخوردار است. وکلای مهاجر به انگلستان در جامعه مورد احترام قرار می‌گیرند و این امر می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس و رضایت شغلی آن‌ها کمک کند. علاوه بر این، انگلستان فرصت‌های بی‌نظیری برای شبکه‌سازی با متخصصان حقوقی از سراسر جهان فراهم می‌کند که می‌تواند به توسعه حرفه‌ای و فرصت‌های جدید منجر شود. ویزموندو می‌تواند در این مسیر، راهنمای قابل اعتمادی برای شما باشد.

چالش‌ها و نکات مهم در مسیر وکیل شدن در انگلستان

مسیر وکیل شدن در انگلستان، با وجود مزایای فراوان، خالی از چالش نیست. آگاهی از این موانع می‌تواند به برنامه‌ریزی بهتر و آمادگی بیشتر کمک کند.

• رقابت بسیار شدید: در تمامی مراحل، به ویژه برای دوره‌های کارآموزی (Pupillage) و کسب تجربه کاری واجد شرایط (QWE)، رقابت بسیار شدید است. تنها بهترین و آماده‌ترین متقاضیان موفق خواهند شد.
• هزینه‌های بالا: شهریه تحصیل در دانشگاه‌ها، هزینه‌های دوره‌های آمادگی SQE و BPTC، و همچنین هزینه‌های زندگی در انگلستان، به ویژه در شهرهای بزرگ مانند لندن، بسیار بالاست.
• لزوم تسلط کامل به زبان انگلیسی: نه تنها برای قبولی در آزمون‌ها، بلکه برای ارتباط مؤثر با موکلان، نگارش حقوقی و حضور در دادگاه، تسلط کامل و بومی به زبان انگلیسی و اصطلاحات حقوقی تخصصی ضروری است.
• تفاوت‌های فرهنگی و آشنایی عمیق با Common Law: سیستم حقوقی انگلستان بر پایه Common Law بنا شده که با سیستم Civil Law در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، تفاوت‌های اساسی دارد. آشنایی عمیق با رویه قضایی، قوانین و فرهنگ حقوقی انگلستان زمان‌بر و چالش‌برانگیز است.
• نیاز به تعهد و پشتکار: این مسیر نیازمند ساعت‌های کاری طولانی، مطالعه مداوم و تعهد بسیار بالا است. تنها با پشتکار فراوان می‌توان بر این چالش‌ها غلبه کرد.

هزینه‌های تقریبی و مدت زمان مورد نیاز

برای افرادی که به دنبال هزینه وکیل شدن در انگلستان هستند، آگاهی از ابعاد مالی و زمانی این مسیر ضروری است.

هزینه‌های تحصیل و آزمون

• دوره‌های آمادگی SQE: این دوره‌ها بسته به موسسه و مدت زمان، می‌توانند بین ۳,۰۰۰ تا ۱۵,۰۰۰ پوند هزینه داشته باشند.
• هزینه‌های آزمون SQE1 و SQE2: SQE1 حدود ۱,۶۲۲ پوند و SQE2 حدود ۲,۵۶۷ پوند هزینه دارد (ارقام تقریبی و قابل تغییر).
• دوره GDL: برای فارغ‌التحصیلان رشته‌های غیرحقوقی، دوره GDL می‌تواند بین ۸,۰۰۰ تا ۱۲,۰۰۰ پوند هزینه داشته باشد.
• دوره BPTC / Bar Course: این دوره برای Barristers ها بین ۱۳,۰۰۰ تا ۱۹,۰۰۰ پوند هزینه در بر دارد.

هزینه‌های زندگی

هزینه‌های زندگی در انگلستان بسته به شهر محل اقامت متغیر است. در لندن، این هزینه‌ها به مراتب بالاتر است. به طور متوسط، یک فرد مجرد می‌تواند انتظار داشته باشد ماهیانه ۸۰۰ تا ۱,۲۰۰ پوند (بدون احتساب اجاره) هزینه داشته باشد. اجاره یک اتاق در لندن می‌تواند از ۶۰۰ تا ۱,۰۰۰ پوند در ماه متغیر باشد.

مدت زمان تقریبی

• مسیر Solicitor (با مدرک LLB): حداقل ۴ تا ۵ سال (۱ سال آمادگی SQE، ۶ ماه آزمون‌ها، ۲ سال QWE).
• مسیر Solicitor (با مدرک غیرحقوقی): حداقل ۵ تا ۶ سال (۱ سال GDL، ۱ سال آمادگی SQE، ۶ ماه آزمون‌ها، ۲ سال QWE).
• مسیر Barrister: حداقل ۵ تا ۶ سال (۱ سال GDL در صورت نیاز، ۱ سال BPTC، ۱ سال Pupillage).

نتیجه‌گیری

تبدیل شدن به وکیل در انگلستان، چه از طریق مسیر Solicitor و آزمون SQE و چه از طریق مسیر Barrister، یک تصمیم مهم و مستلزم برنامه‌ریزی دقیق، تحقیق کامل و آمادگی برای چالش‌هاست. با توجه به تغییرات اخیر و سیستم پیچیده حقوقی این کشور، آگاهی از تمامی مراحل و الزامات حیاتی است. مزایای این حرفه، از جمله فرصت‌های شغلی فراوان، درآمد بالا و اعتبار بین‌المللی، آن را به مقصدی جذاب تبدیل کرده است. در این مسیر پر پیچ و خم، استفاده از راهنمایی‌های تخصصی می‌تواند به شما کمک کند تا با دید بازتری قدم بردارید و با موفقیت به هدف خود برسید. برای برنامه‌ریزی دقیق‌تر و ارزیابی شرایط فردی، مشاوره با کارشناسان مهاجرتی یا حقوقی متخصص در این زمینه، امری ضروری است. ویزموندو می‌تواند با ارائه خدمات مشاوره‌ای، شما را در تمامی مراحل این سفر همراهی کند.

سوالات متداول

آیا برای وکیل شدن در انگلستان حتماً باید مدرک حقوق از دانشگاه‌های انگلیس داشت؟

خیر، می‌توان با مدرک تحصیلی از رشته‌های دیگر و گذراندن دوره GDL یا با معادل‌سازی مدرک حقوق خارجی، واجد شرایط شد.

مدت زمان لازم برای تکمیل مسیر SQE چقدر است و آیا می‌توان آن را کوتاه‌تر کرد؟

به طور تقریبی ۴ تا ۵ سال طول می‌کشد، اما وکلای خارجی با تجربه ممکن است تحت شرایط خاصی از بخش‌هایی معاف شوند که می‌تواند زمان را کاهش دهد.

آیا می‌توان همزمان هم Solicitor و هم Barrister بود یا باید یکی را انتخاب کرد؟

معمولاً باید یکی از این دو مسیر را انتخاب کرد، اما امکان تغییر مسیر در طول زمان با گذراندن مراحل تکمیلی وجود دارد.

آیا بورسیه‌های تحصیلی یا کمک‌های مالی برای رشته حقوق و دوره‌های SQE در انگلستان موجود است؟

بله، برخی از دانشگاه‌ها و سازمان‌های حقوقی بورسیه‌ها یا کمک‌های مالی محدودی را برای دانشجویان مستعد ارائه می‌دهند.

تفاوت اصلی حقوق Common Law و Civil Law برای یک وکیل خارجی که قصد فعالیت در انگلستان را دارد، چیست؟

Common Law بر اساس سوابق قضایی و تصمیمات دادگاه‌ها استوار است، در حالی که Civil Law بر قوانین مدون و کدها تکیه دارد؛ این تفاوت نیاز به درک عمیق‌تر از رویه قضایی انگلستان دارد.